10 soruda Corona virüsü: Bağışıklığa dikkat
Türk TORAKS Derneği Solunum Sistemi İnfeksiyonları Çalışma Grubu üyesi Prof. Dr. Abdullah Sayıner, 10 soruda koronavirüsü anlattı.
1- Virüs infeksiyonlarından neden korkuyoruz?
Genel olarak, influenza (grip) virüsü dışında, solunum yolu infeksiyonlarına yol açan virüslere yönelik etkin bir ilaç ya da aşı yoktur. Dolayısıyla, influenza dışındaki bu virüs infeksiyonlarından, genel önlemler dışında korunma imkânı ve genel sağlık desteği dışında tedavi seçenekleri bulunmuyor.
2- Antibiyotikler işe yaramıyor mu?
Antibiyotikler yalnızca bakteri olarak adlandırılan infeksiyon etkenlerine karşı etkilidir; virüs infeksiyonlarında faydaları yoktur.
3- İnfeksiyonların şiddeti neden farklılık gösteriyor?
Genel olarak, bağışıklık sistemimiz yaşlılarda, altta yatan kronik hastalığı olanlarda, iyi beslenmeyenlerde, bedensel ya da ruhsal olarak aşırı yorgun olan bireylerde daha zayıf olmaktadır ve bu bireylerde virüs infeksiyonları daha ağır seyretmektedir.
4- Neden virüs salgınları daha çok Uzakdoğu’dan kaynaklanıyor?
Bazı solunum virüslerinin kaynağı çeşitli hayvanlardır. Mesela influenza (grip) virüsünün kaynağı su kuşlarıdır. (2019-nCoV) salgınına yol açan koronavirüsün de ana kaynağının yarasalar olduğu düşünülmektedir. Çin mutfağında hem çok çeşitli kara, hava ve su hayvanları kullanılmakta hem de bu hayvanların etlerinin “taze” (olabildiğince yeni kesilmiş) olması tercih edilmektedir.
5- Hayvandan insana geçen her virüs dünya için tehdit oluşturur mu?
Tehdit düzeyi, virüsün insandan insana bulaşma kabiliyeti kazanmasıyla artar. Virüsler geçirdikleri bir dizi mutasyon sonucu bu yeteneği kazanabilirler. Günümüzdeki yoğun seyahat ve yakın sosyal ilişkiler ortamında insandan insana geçebilen virüsler kolaylıkla tüm dünyaya yayılabilmektedir.
6- Koronavirüs hangi hayvanlardan geçer?
Koronavirüsler, domuzlar, evcil ve evcil olmayan kuşlar, yarasalar, kediler, köpekler ve develerde yaşamaktadır. Yakın geçmişte koronavirüsler insanlarda üç salgına sebep olmuştur. 2003’te SARS olarak tanımlanan, Ağır Akut Solunum Hastalığına yol açan koronavirüs Uzakdoğu’da bir çeşit yabani kediden, 2012’de MERS olarak tanımlanan, Ortadoğu Solunum Hastalığına yol açan koronavirüs ise Suudi Arabistan’da develerden insana geçmiştir. Şu anda salgına sebep olan koronavirüsün önce yarasadan insana geçtiği ve ardından insandan insana geçmeye başladığı düşünülmektedir. Dolayısıyla, halen ülkemizdeki kuş, kedi ya da köpekler sağlık açısından hiçbir tehdit oluşturmamaktadır.
BELİRTİLERİ NELER?
7- Koronavirüs infeksiyonunun belirtileri nelerdir?
Ateş, öksürük ve nefes darlığına yol açmaktadır. Kuluçka dönemi 2-14 gün arasındadır.
8- Virüs nasıl bulaşır?
Tüm solunum virüsleri gibi, Koronavirüs’ün de temel olarak hasta kişinin öksürmesi, hapşırması ya da burnunu temizlemesi sırasında saçılan parçacıkların solunması ile bulaştığı bilinmektedir. Bu yolla bulaşma, genellikle hasta kişiyle 1 metreden daha yakın mesafeli temas sonucu gelişmektedir. Ayrıca, hasta bir kişinin temas ettiği yüzeylere (kapı kolu vb.) dokunma yoluyla da bulaşma riski bulunmaktadır.
9- Nasıl korunabilirim?
Eller sabunla en az 20 saniye boyunca düzenli olarak yıkanmalıdır. Her durumda, yıkanmamış ellerle gözlere, burna ya da ağza dokunmaktan kaçınılmalıdır. İnfeksiyonu olan kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır. Hasta kişilerin maske takması da virüsün saçılmasını ve bulaşmayı azaltmaktadır.
TEDAVİSİ VAR MI?
10- İnfeksiyona yakalanırsam nasıl tedavi olabilirim?
İnfluenza virüsü dışındaki solunum virüslerine etkili herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Bu nedenle yalnızca yakınmalarını hafifletmeye yönelik ağrı kesici, ateş düşürücü gibi ilaçlar kullanılabilir. Ateşi 48 saat içinde düşmeyen ya da solunum sıkıntısı (nefes darlığı) olan kişilerin bir sağlık merkezine başvurması gereklidir.