AA, ANKA ve CHP seçim sonuçlarını nasıl alıyor? Siyasi eğilimler etkiliyor mu?

BBC Türkçe'de yer alan habere göre; seçim gününde 18.30'da yayın yasağının kaldırılmasıyla başlayan süreçte AA, açıkladığı ilk sonuçlarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın oy oranını yüzde 59,4 göstererek süreci manipüle etmekle eleştirildi. AA’nın ilk verilerine göre Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun oy oranı yüzde 34,7'ydi.

Öte yandan ANKA Haber Ajansı’nın henüz seçim yasağı kalkmadan, 18:59’da aldığı ilk verilerde Erdoğan’ın oyunun yüzde 10,77, Kılıçdaroğlu’nun oyunun yüzde 89,23 olduğunu görüyoruz.

ANKA'nın 20:34’te aktardığı sonuçta ise Erdoğan’ın oyu yüzde 49,8, Kılıçdaroğlu’nun oyu yüzde 45,09'du.
Öte yandan CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, 21:18’de sosyal medyadan yaptığı paylaşımda partinin elindeki güncel verileri açıkladı ve Kılıçdaroğlu’nun yüzde 51,33 oy ile önde olduğunu, Erdoğan’ın oy oranının yüzde 43,94 olduğunu söyledi. Yani ajansların ve CHP'nin sahadan aldığı ilk veriler birbirinden çok farklıydı.

İLERLEYEN SAATLERDE VERİLER BİRBİRİNE YAKLAŞTI

İlerleyen saatlerde AA ve ANKA’nın verileri birbirine yaklaştı. Ancak CHP yetkilileri tarafından gece boyunca Kılıçdaroğlu'nun önde olduğu yönündeki açıklamalar soru işaretlerine yol açtı. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, 21:45 sıralarında yaptığı açıklamada, “Kılıçdaroğlu’nun bu akşam ülkemizin cumhurbaşkanı olarak ilan edileceğine inanıyoruz” ifadelerini kullandı.

Ardından Kılıçdaroğlu saat 21:53'te Twitter hesabından yaptığı paylaşımda "Öndeyiz" dedi.

Mansur Yavaş saat 01:45’te, “Bizde ıslak imzalı tutanak oranı yüzde 69,67. Buna göre Kılıçdaroğlu’nun oyu 47,7, Erdoğan’ın oyu yüzde 45,8” ifadelerini kullandı. Oysa o saatlerde AA ve ANKA’nın sonuçları bu sözleri doğrulamıyordu. Neden böylesine bir karışıklık yaşandığını, sonuçların hangi kaynaklardan elde edildiğini ve 28 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçiminden neler bekleyebileceğimizi araştırdık.

SONUÇ AKIŞI NASIL DEĞERLENDİRİLİYOR?

Sabancı Üniversitesi Siyaset Bilimi alanında öğretim üyesi Doç. Dr. Mert Moral, seçim sonuçlarının ağırlıkla ilk etapta daha küçük ve daha kolay açılan sandık alanlarından alındığını, ardından büyükşehirlerden veya itirazların olduğu bölgelerden geldiğini söylüyor.

Ancak 14 Mayıs'ta AA, ANKA ve CHP'den veri akışının birbirinden farklı eğilimler gösterdiğini söyleyen Moral, sonuçların seçilerek bazı bölgelerden öncelikli olarak verilmiş olabileceğini ya da henüz sandık verisi gelmeden tahmin yürütülerek sonuç açıklandığını düşünüyor.

"Üçünün de eğilimleri birbirinden çok farklıydı. CHP'nin olduğu söylenen ilk verilerde Kılıçdaroğlu öndeyken bu daha sonra döndü. Anadolu Ajansı'nın ilk açıklamasında da çok büyük bir fark vardı ve Erdoğan'ın yüksek olduğu oy oranında daha sonra neredeyse lineer bir düşüş oldu" diyen Moral şöyle devam ediyor:

"Seçim gecesinde bir kakafoni var. Birtakım hükümete yakın olan kanallar Anadolu Ajansı'ndan veri almayı tercih ettiler. Tele1 tamamen CHP verilerini vermiş. Sözcü TV ise bir anda Anadolu Ajansı'nı kapatıp yalnızca ANKA ve CHP verilerini raporlamaya başladı, gazeteciler tek tek telefonlarına gelen mesajları okudu.

Medya Ombusdmanı Faruk Bildirici ise YSK'nın yayın yasağını erken kaldırdığını ve o sırada yeterince veri olmadığını, ayrıca farklı kaynaklardan alınan verilerin ciddi bir kafa karışıklığına yol açtığını söylüyor.
“Anadolu Ajansı her seçimde olduğu gibi yine Erdoğan’ı çok yüksek gösterip oradan inmeye başladı. Daha önceki seçimlerde, özellikle İstanbul yerel seçimleri sırasında da hem veri akışını durdurması hem de sürekli Erdoğan’ın oy oranını yüksek göstermesiyle CHP seçmen tarafında moral bozup onların sandık başını terk etmesine neden oluyordu. Biraz da o nedenle insanlar Anadolu Ajansı’na tepkili. Bu sefer ANKA karşıdan ciddi fren görevi gördü. ANKA ve AA verilerini bir arada veren birtakım kanallar toplumu doğru bilgilendirme görevini gördüler” diyen Bildirici şöyle devam ediyor:

“Muhalif kanalların nasıl seçim sonuçlarını verdiğini kontrol ettim. Halk TV hem Anadolu Ajansı, hem ANKA sonuçlarını verirken arada YSK sonuçlarını da göstermiş. KRT ve Sözcü de aynı şekilde. Tele1 ise iki ajansın verilerini bırakıp CHP verilerini yayınlamış. Gece 00.06’da Tele1, Kılıçdaroğlu’nu yüzde 48,49 oy oranıyla önde göstermiş. Oysa bunun dayanağı yoktu.
“Muhalif kanallar bir türlü sonuçlara inanmak istemedi ve bu yüzden farklı veriler aradılar. Maalesef iktidar yanlısı ve muhalif medyada gazetecilik ile partizan gazetecilik arasındaki ayrım o gece epeyce kalktı ortadan.”

CHP NEDEN KAZANDIĞINI SÖYLEDİ?

Seçim gününde sandık başındaki müşahitlerinden gelen verilerin yanı sıra YSK verilerini ve 'Okul' ile 'Diğer' diye sınıflandırdığı iki farklı kaynağı daha gösteren CHP, oy sayımı süresince Kılıçdaroğlu’nun önde olduğu yönünde açıklamalar yaptı.

Sabancı Üniversitesi’nden Doç. Dr. Moral, CHP’nin seçim sonucunu manipüle etme kaygısıyla böyle bir söylemde bulunmadığını, aldığı verilerin kalitesinde bir sorun olduğunu düşünüyor.
“Ellerindeki sandık verileri, kendi kuvvetli oldukları, parti görevlilerinin sandık kurullarında oturduğu, Oy ve Ötesi’nin takip ettiği, müşahitlerin daha yoğun bulunduğu bölgelerden alınıyorsa tabii ki Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’a göre daha önde başlamasını bekleriz” diyen Moral şöyle devam ediyor:

“CHP’ye ve hatta ANKA’ya gelen verilerin bir noktada kesilmesinden hareketle ya bütün sandıklardan veri gelmediğini, ya da söyledikleri gibi toplu itirazlar nedeniyle bazı yerlerden veri gelmediğini düşünebiliriz. Ancak ‘10 buçuk milyon oy var sayılmayan, zaten bunların hepsi İstanbul’dan’ gibi söylemleri makul gelmiyor bana. Hesap hatası olmuş gibi görünüyor.

“Resmi gazetede yayımlanan seçim sonuçlarına baktığımızda bu 10 buçuk milyon oyun dağılımında Kılıçdaroğlu’nun oy desteğinin ileri sürdükleri kadar kuvvetli olmadığını görüyoruz. Anadolu Ajansı'nın nasıl veriyi nereden aldığını ve ellerindeki kaynakların tahminlerine nasıl sebebiyet verdiğini açıklaması gerekiyorsa ANKA ve CHP'nin de açık, şeffaf ve bilimsel bir şekilde kaynaklarını göstermesi gerekiyor. Yalnız birinde problem yok, benim gördüğüm kadarıyla hepsi problemliydi o gece.”
15 Mayıs'ta görevinden istifa eden CHP Bilgi ve İletişim Teknolojileri’nden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Onursal Adıgüzel, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, "Kamuoyunda oluşan olumsuz kanaat nedeniyle, seçim akşamı sistemlerimiz çalışmasına ve hiçbir teknik aksaklık yaşanmamasına rağmen, Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçim sürecine zarar vermemek adına 2018 yılından bu yana sürdürdüğüm görevimden ayrılıyorum" dedi.