Adolf Hitler ve Naziler nasıl iktidara geldi?
Hitler'in Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Parti Üyesi Olması Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi lideri Adolf Hitler'in Şansölye olarak görevlendirilmesi ile başlayan yükseliş ve sonrasındaki çöküş.
Hitler'in Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Parti Üyesi Olması (Eylül 1919)
Hitler'den aslında kendine yeni bir parti kurması bekleniyordu fakat o biraz kötü bir parti olan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi ( NSDAP ) üyesi oldu ve bu da zaten partinin kaderini değiştirdi. Daha sonra başbakanlığa kadar yükselip Almanya'nın hatta dünyanın tarihini değiştirdi.
Başarısız darbe girişimi (9 Kasım 1923)
Gittikçe ünlenen Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi ünlü birahane baskınını gerçekleştirecek fakat Hitler hapsihaneye girecekti. Fakat bu olaylar onu daha ünlü yaptı.
Kavgam (Mein Kampf )'ın yazılması (18 Temmuz 1925)
Adeta Nazilerin İncil'i görülen "Kavgam" kitabı, Hitler ve onun gelecekte yapacaklarına dair zaten belirli ipuçları veriyordu. Kitap iki ciltten oluşuyordu ve Hitler bu kitaba Viereinhalb Jahre (des Kampfes) gegen Lüge Dummheit und Feigheit (Yalana, Aptallığa ve Korkaklığa Karşı Dört Buçuk Yıllık Mücadele) ismini vermesini istiyordu. Fakat isim çok uzun olduğundan Kavgam ismi verildi. Hitler'in düşüncelerini aktardığı bu kitap bugünlerde başta Almanya olmak üzere birçok ülkede telif hakkı süresinin dolacak olmasından dolayı basılıp - basılmayacağı konusunda tartışılmakta.
Hitler'in İmparatorluk Şansölyesi olması (30 Ocak 1933)
Hitler'in başkan olmasıyla Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi büyük bir yükseliş gösterdi. 20 Mayıs 1928'de sadece % 2.6 almasına rağmen 5 Mart 1933'de % 43.9 oy oranı almıştı
Hitler'in istikrarsız bir Almanya'ya (1919'dan beri neredeyse tüm iktidarlar ya birkaç ay ya da bir yıl kalıyordu) ilaç olabileceğini düşünenler çoktu ve bunların arasında Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg da vardı. En sonunda Hitler'i 1933'te İmparatorluk Şansölyesi (başbakan) ilan etti.
Reichstag Yangını (27 Şubat 1933)
Tarihler 27 Şubat 1933'ü gösterdiğinde akşam saatlerinde şaibeli bir yangın çıkmıştı. Koskoca Reichstag'ın Marinus van der Lubbe tarafından kundaklandığı iddia edilmişti. Polis onu hemen tutukladı ama sır perdesi hâlâ aralanamadı.
Bazı tarihçiler bunu Hitler'in emriyle yaptığını iddia etmişlerdir. Hitler, bunun ardından kendi partisi ve Alman ulusal halk partisi hariç tüm partilerin propagandasını durdurdu ve 181 milletvekili tutuklandı.
Nürnberg kanunları (15 Eylül 1935)
Hitler'in Yahudilere karşı duyduğu nefretin kanunlara dönüşmesidir. Hitler, Nürnberg yasaları da olarak anılacak olan bir dizi yasa çıkarttı. Bu yasalarla; Yahudiler, Alman ismi ya da soy ismi alamayacaktı. (Almanya'da o zamanlarda Yahudilerin %95'ine yakını Alman soy ismi almıştı. Örneğin Albert Einstein'in soyadı Almanca'da 'tek taş' anlamına geliyordu) Dahası herhangi bir kamu çalışanı olamayacaklardı (doktorluk, öğretmen vb. gibi). Yahudilerin dükkânlarından alış-veriş yapmayacaklardı. Sadece Almanların evlerinde çalışmalarına izin veriliyordu.
Almanların Çekoslovakya'ya saldırması (Mart 1938)
Almanlar, Südet Almanlarını bahane ederek Çekoslovakyalılarla savaşmaya hazırlanıyordu. Hitler Südetleri de örgütledi. Almanlar, 1939 başlarında Çekoslavakya sınırına kadar gelmişlerdi.
O zamanın İngiltere başbakanı Neville Chamberlain (fotoğrafta soldan birinci sırada) ve Fransa Başbakanı E. Daladier (soldan ikinci sırada) savaşmayı istemiyorlardı.
Saldırmazlık anlaşmasını imzalatıp Südetlerin yaşadıkları bölgeyi Almanlara verdi. Aslında işin aslı şuydu ki Hitler ve Mussolini (sağdan ikinci) çok güçlü olmuşlardı. Ne İngiltere'nin ve Fransa'nın Almanlara saldıracak güçleri vardı.
Nazilerin Sovyetlerle saldırmazlık anlaşması imzalaması (23 Ağustos 1939)
Hitler'in Südetler konusundaki başarısı Stalin'in gözünü korkutmuştu. Stalin, Hitler'in ne kadar güçlü olduğunu bildiğinden onunla saldırmazlık anlaşması imzaladı. Hitler her iki cephede savaşmak istemediğinden ve Stalin de iyice güçlenmeden savaşa girmek istemediğinden bu anlaşmayı imzaladılar. Sovyetler doğudan Almanlar batıdan Polonya'ya saldırdı.
Almanların Polonya'ya saldırması (1 Eylül – 6 Ekim 1939)
Hitler, Polonya'ya kuzeyden, güneyden ve batıdan girdi, Sovyetler ise doğudan girdi. İngiltere ve Fransa'nın Polonya ile barış anlaşması vardı. Bu yüzden İngiltere ve Fransa, Nazi Almanyası'na savaş açtı. Naziler ve üzerine Sovyetler Polonya'ya saldırınca Polonya neredeyse 1 ayda yıkıldı.
Dinkerque Muharebesi (26 Mayıs 1940 - 4 Haziran 1940)
1940'lı yıllarda Dunkerque adı verilen bir bölgede yaklaşık yarım milyonluk müttefik askeri vardı ama bu askerlerin hem teçhizat eksiği vardı hem de kaçacakları yerler kısıtlıydı. Yani Naziler o savaşı kazanacaktı. Ama Hitler havadan saldırmayı düşündü. Böylece kayıpları en aza indirmek düşüncesindeydi. Aslında bu fikir mantıklıydı ama hava çok kötüydü.
Peki, Hitler ne yaptı? Oradaki hava muhalefetinin geçmesini bekledi! Bu büyük hata Hitler'e büyük zarar verdi. Müttefiklerin çoğu kaçmayı başardı. Belki yenseydi büyük bir avantajı olabilirdi. Bu olay tarihe Dunkerque Tahliyesi veya diğer adıyla Dinamo Operasyonu olarak geçti.
Amerika'nın savaşa katılması (7 Aralık 1941)
Pearl Harbour'a ani bir saldırı yapıldı. Japon İmparatorluğu, -Amerika'nın müttefiklere yardımı daha önce biliniyordu fakat savaşa girmesi bu yardımın daha da artmasına neden oldu- Pearl Harbour'dan sonra Naziler de ve Faşist İtalya'da Amerika'ya savaş ilan etti. Fakat bu da bir hataydı çünkü Amerika ile Müttefikler çok daha güçlü oldu. Hatta bazı tarihçiler, "Eğer Amerika savaşa girmeseydi Naziler'in savaşı kazanma ihtimali çok daha yüksek olurdu" diye düşünür.
Nazilerin İtalya cephesinde yenilmesi (10 Temmuz 1943)
Mussolini önderliğindeki İtalya, Afrika'da yenilerek Sicilya'ya kadar çekildi. İtalya yenilgi yaşadıkça geri çekilmeye devam etti. Bu da Naziler adına en güçlü müttefikinin yaralanması anlamına geliyordu.
1945'de Mussolini yakalanıp işkence edilerek öldürüldü. Birçok tarihçi Hitler'in İtalya'nın yenilmesiyle birlikte yenilmeye zaten mahkûm olduğunu düşünür.
Stalingard Savaşı (23 Ağustos 1942 – 2 Şubat 1943)
Almanlar tarihin gördüğü en güçlü harekat için hazırdılar. Barbarossa Harekâtı ile Nazi biçer-döveri doğuda yeniden çalışıyordu. Naziler, 3 milyondan fazla asker ve 300 tankla Sovyetler'e girmeye başlıyordu. Hızla ileri gidiyordu Naziler. Ancak çamur onları çok yavaşlatmıştı ve benzinleri azalıyordu.
Çok hızlı girmiş ancak ardından çok yavaşlamış hatta durmuşlardı. Üstüne "general" kış gelince Naziler hazırlıksız yakalanmıştı. Artık kıştan dolayı hem Naziler güçsüzleşmişti hem de kışlara alışkın Sovyetler güçlenmişti. Yavaş yavaş geri çekilmeye başladı Almanlar. Bunun yolu ta Berlin'e kadardı.
Normandiya Çıkarması (6 Haziran 1944)
Hitler doğuda yenilmişti fakat batıda hâlâ güçlüydü. Amerikalılar büyük bir çıkarmaya hazırlanmıştı. Büyük bir komutan olan Eisenhower önderliğinde Müttefikler (ABD, Kanada, Hollanda, Norveç, Fransa, Polonya ve Yeni Zelanda çıkarmaya katılmışlardı) tamamen hazırdılar. Fakat bir de hile yaptılar (Almanlar yakınlarda bir çıkarma olacağını anlamışlardı): bol bol Normandiya reklamı yaptılar ve Almanlar bunun savaş hilesi olduğunu sanarak Normandiya'ya daha az asker koydular. Müttefikler çıkarmayı yaptı ve batıdan da Almanya'ya saldırdı.
Hitler'in intiharı ve Nürnberg mahkemeleri (1945)
Hitler sığınağa çekilmek zorunda kalmıştı. Hitler yavaş yavaş anlıyordu ki savaş kaybedilmişti. Daha fazla dayanamayan Hitler sonunda intihar etti.
Koskoca Nazi İmparatorluğu sadece 13 yıl sürmüştü. Müttefikler birçok SS subayını yargıladı. Birçoğu ise zaten intihar etmişti.