IŞİD'in elinde Türk malı potasyum nitrat mı var?

Hürriyet gazetesi Washington Temsilcisi Tolga Tanış, bugünkü yazısında Britanya merkezli ‘Conflict Armament Research’ adlı kuruluşun IŞİD’in silah ve mühimmat hammaddesini Türkiye, Letonya, Fransa ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin aralarında bulunduğu ülkelerden temin ettiğine dair raporunun detaylarıyla ilgili bilgiler paylaştı.

‘Conflict Armament Research’ adlı kuruluşun raporunda, IŞİD’in silah yapım tesislerinde kullanılan hammaddeyi Türkiye’nin yanı sıra Letonya, Fransa ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de aralarında bulunduğu ülkelerden sağlandığı belirtilmişti.

‘Dışişleri, Rusların dilemediği özrün Wasington’dan geldiğini iddia etti’
Tanış yazısına şöyle başladı: “Ruslar dışında kimse Türk Hükümeti’ni DEAŞ’la petrol kaçakçılığı yaptığı için suçlamadı. Arada Arada ‘Türk simsarlar var, DEAŞ, petrolünü Türkiye üzerinden satıyor’ denildi. Ankara’ya yönelik eleştiri de bu yüzdendi. Hem bu petrol kaçakçılığının önlenmesinde hem de DEAŞ’ın Türkiye-Suriye sınırını yabancı savaşçı ve lojistik destek için kullanmasının önüne geçilmesinde yeterince önlem almadığı için. Dolayısıyla Türk Dışişleri, Rusların şimdiye kadar dilemediği özrün neden Wasington’dan geldiğini iddia etti, bilmiyorum. Karışık işler. Ama biz şimdi bunu bir kenara bırakıp asıl konuya geçelim. Dün Kayseri’de olduğu gibi Türkiye’nin her gün şiddet eylemine sahne olduğu bir ortamda, ülkeyi hedef alan örgütlerden DEAŞ’ın Türk malı malzemeler kullanarak nasıl geniş çaplı bir silah üretimine giriştiğine gelelim.”

‘Kimse bilgi vermiyor’

Musul operasyonunun ardından kuruluşun, Irak ordusuyla birlikte kentin doğu girişindeki Gökçeli Mahallesi’nde ve güneydoğusundaki Karakuş kentinde silah üretim tesislerini araştırdığını aktaran Tanış, ‘roket yakıtında kullanılan şeker, patlayıcı yapımına uygun alüminyum, mühimmat ve silah bakımında kullanılan gres, havan mermisi yapımında kullanılan çimento ve roket yapımında kullanılan potasyum nitrat gübre’nin ‘Türk malı’ olduğunu yazdı.

Washington temsilcisi Tanış şöyle devam etti: “İşin iki çarpıcı boyutu var. Birincisi, şubat ayında da DEAŞ’ın patlayıcı yapımında kullandığı malzemelere dair bir rapor hazırlıyor CAR. Orada da 13 Türk şirketinin DEAŞ’ın kullandığı malzemelerin tedarikçisi olduğunu tespit ediyor. Ve dokuz ay sonraki Musul araştırmasında, bu şirketlerin mallarının halen DEAŞ’ın tedarik zincirinde kalmaya devam ettiğini görüyor. İkincisi de, CAR yetkilileri konuyu araştırmak için üretici şirketlere ve Türk resmi makamlarına ulaştığında, hiçbir ilerleme sağlayamıyor. Çünkü kimse bilgi vermiyor.”

‘Niye potasyum nitrat?’

CAR direktörü James Bevan ile araştırmayı konuştukları bir görüşme yaptıklarını belirten Tanış, “Bahsedilen malzemelerden potasyum nitratla ilgili detayları alıp incelemeyi genişlettim. Niye potasyum nitrat? Çünkü diğerlerinin hepsi sanayi üretiminde de kullanılan, ticareti serbest olan ürünlerdi. Ancak potasyum nitrat, patlayıcı yapımında kullanıldığı gerekçesiyle hazirandan beri Türkiye’de de satışı yasak olan ve diğerlerine göre DEAŞ’ın tedarik zincirine nasıl girdiği daha kolay bulunabilecek bir üründü” diye yazdı.

‘MİT’le paylaşırız’
‘Doktor Tarsa’ isimli şirketin amblemi olan paketlerin numaralarını edindiğini ve Akdeniz ve Ege’de üretim tesisleri olan, yabancı ortaklı bu şirketle iletişime geçtiğini anlatan Tanış, paketleri sattıkları bayiyle ilgili bilgi edinmek istediği şirketten “Bu bilgilerin resmi yazı ile talep edilmesi halinde resmi olarak cevap verebileceğimizi ya da Türkiye Milli İstihbarat Teşkilatı ile doğrudan paylaşabileceğimizi bildirmek isterim” yanıtı aldığını belirtti.

Yazısına, “Şirketin üst düzey yöneticilerine ulaşmaya çalıştım. Cevap, genel müdür Ali Behzat Özman’dan geldi. Suçlayıcı ifadelerle ‘T.C. devletiyle temasa geçilmesini‘ öneren bir mesaj” diyerek devam eden Tanış, konuştuğu Tarım Bakanlığı yetkilisinin veritabanının paket numaralarını içermediğini, hangi bayiye ne kadar satıldığının bilindiğini ama hangi paketin kime gittiğinin takip edilmediğini anlattığını aktardı.

‘Sizin bunları bilmeye hakkınız var diye düşündüm’

Tanış yazısını şöyle bitirdi: “Şirket, elindeki bu bilgiyi sadece MİT’e vermeye hazır olduğunu söylediği için de potasyum nitrat Musul’da DEAŞ’ın eline nasıl geçti, bir gazeteci için yol tıkandı. MİT bunu sordu mu, Doktor Tarsa onlara söyledi mi bilmiyorum. Şirket bu soruma da cevap vermeyi reddetti. Ancak size durumun ne olduğunu gösterecek bir veri aktaracağım. Potasyum nitrat gübre DEAŞ tarafından roket yakıtı yapımında kullanılıyor. Hani Kilis’e de düşen roketlerde. Amonyum nitrat gübreyi ise DEAŞ doğrudan bomba yapımında kullanıyor. Açın, Türkiye İstatistik Kurumu’nun web sitesindeki ihracat rakamlarına bakın. Türkiye’nin iç savaştan önce Suriye’ye amonyum nitrat ihracatı ne zaman olmuş biliyor musunuz? Sadece iki sene, 2003 ve 2008’de. Peki savaştan sonra? Suriyeli “çiftçiler” birden amonyum nitratın önemini hatırlamışlar. Ve 2013’ten itibaren Türkiye’den amonyum nitrat ithal etmeye başlamışlar. İlk sene 1195 ton, 2014’te 9 bin 542 ton, 2015’te 2 bin 576 ton. 2016’da yasak gelinceye kadar doldurmuşlar. Sizin bunları bilmeye hakkınız var diye düşündüm.”