İstanbul Planlama Ajansı Raporu: İstanbullu Taksi Bulamıyor!

İstanbul'da taksi kullanım deneyimlerini ele alan anketten hareketle hazırlanan İstanbul Planlama Ajansı raporuna göre, İstanbullunun yüzde 73,4'ü, trafiğin yoğun olduğu saatlerde ve yağmurlu günlerde taksi bulmakta zorlanıyor. Taksi kullandığını belirten katılımcıların yüzde 58,4’ü İstanbul’daki mevcut taksicilik hizmetinden memnun olmadığını belirtiyor. Öte yandan kadınların yüzde 51,9’u gece saatlerinde taksi yolculuğunu yapmayı güvenilir bulmuyor.

İstanbul'da taksi krizi büyürken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bünyesinde kurulan İstanbul Planlama Ajansı, "Taksi Kullanım Alışkanlıkları, İhtiyaçlar ve Beklentiler" başlıklı raporunu yayımladı.

Raporun dayandırıldığı "Taksi Kullanım Alışkanlıkları, İhtiyaç ve Beklentileri Anketi"nde 2-20 Ağustos 2021 tarihleri arasında 555 İstanbullu ile telefon üzerinden görüşüldü. Ankete katılanların yüzde 51,1'ini kadınlar, yüzde 48,9'unu erkekler oluşturdu.

En çok kısa mesafe yolculukları tercih ediyor, ücretler pahalı bulunuyor

Araştırma kapsamında görüşülen katılımcılardan yüzde 51,2’si taksi kullandığını belirtirken, taksi kullananların yüzde 50,9’u kısa mesafe yolculukları, yüzde 34,3’ü orta mesafe yolculukları ve yüzde 14,8’i ise uzun mesafe yolculukları tercih ettiğini ifade etti. Taksi kullanmayan katılımcıların ise yüzde 42,3’ü şahsi aracı olması nedeni ile taksi kullanmayı tercih etmediğini belirtirken bu veriyi yüzde 30,9’u ile taksi ücretlerinin pahalı bulunması takip etti.

Taksi kullandığını belirten katılımcıların yüzde 58,4’ü İstanbul’daki mevcut taksicilik hizmetinden memnun olmadığını, yüzde 29’u memnun olduğunu, yüzde 12,6’sı ise kararsız olduğunu ifade etti.

Taksiler en çok acil ihtiyaçlar için kullanılıyor

"Taksi Kullanma ve Kullan(a)mama Nedenleri" alt başlığında katılımcılara taksi kullanma gerekçeleri soruldu. Katılımcıların yüzde 38,2’si hastaneye gitmek gibi acil ihtiyaç olan durumlarda taksi kullandığını ifade etti. Acil durumlar gerekçesini; "zamandan tasarruf etme" ve "aile ile yapılan yolculuklar için" taksi kullanımını tercihi izledi.

Taksi sayısı çoğunluğa göre yetersiz

Katılımcıların yüzde 47,9’u İstanbul’daki toplam taksi sayısının yetersiz olduğunu belirtirken, yüzde 37,4’ü yeterli olduğunu, yüzde 14,7’si ise kararsız olduğunu belirtti.

İstanbullu, yoğun trafikte taksi bulmakta zorlanıyor
Katılımcılara taksi kullanma deneyimlerine ilişkin problemler sorulduğunda, yüzde 73,4’ü trafiğin yoğun olduğu saatlerde veya yağmurlu günlerde taksi bulmakta zorlandığını ifade etti. Katılımcıların yüzde 56,5’i ise kısa mesafe yolculuklarda sorun yaşadığını belirtti.

Kadınlar gece yolculuğunu güvenli bulmuyor

Taksi kullanımının güvenliği konusu ele alındığında katılımcıların geneli bakıldığında gece saatlerindeki taksi yolculuğu yüzde 40,3 oranında güvenli bulunurken, yüzde 39,9 oranında güvensiz buldu. Yüzde 19,8 oranında katılımcı ise bu konuda fikri olmadığını belirtti.

Öte yandan kadınların yüzde 51,9’u gece saatlerinde taksi yolculuğunu güvenli bulmazken, erkeklerde ise bu oranın yüzde 27,3’e düştüğü görüldü. Gece saatlerinde taksi yolculuğu yapmayı güvenli bulmayan katılımcıların yüzde 70,9’u taciz veya saldırıya uğrayabileceği korkusu duyduğunu belirtirken yüzde 10,7’si gece saatlerinde trafik güvenliğini riskli bulduğunu ifade etti. Taciz veya saldırıya uğrayabileceği korkusu duyduğunu ifade eden katılımcıların yüzde 63,2'sinin kadın olduğu belirlendi.

Çoğunluk, takside kamera olmasını istiyor

Ayrıca raporun hazırlanma aşamasında, "İstanbulluların taksi kullanım deneyimlerini daha iyi hale getirebilmek için" fikirleri alındı.

Taksi kullanım sıklığını arttırmak için İstanbulluların talepleri yüzde 42,7 oranında taksi ücretleri daha uygun olması, yüzde 14,7 oranında şoförlerin tavrında iyileşme olması, yüzde 12,9 oranında taksi kullanımının daha güvenli olması ve yüzde 9 oranında ise kadın taksi şoförleri artması olarak belirtlendi.

Taksi ücretlerinin yüksek olması daha sık taksi kullanmanın önündeki en büyük engel olduğu görülürken, diğer sebepler ise taksi şoförlerinin olumsuz davranışları ve güvenlik oldu.

Katılımcıların yüzde 92’si taksi yolculuklarının resmi olarak kamera ile kayıt altına alınmasının yolculuk deneyimini daha iyi hale getireceğini belirtirken, katılımcıların yüzde 3,3’ü bunu onaylamadığı, yüzde 4,7’si ise bu konuda kararsız olduğunu belirtti.

"İstanbul’daki taksilerin sayısının artırılması elzem"

Rapordan elde edilen bilgiler doğrultusunda, şu önerilerde bulunuldu:

"Araştırma sonucunca İstanbulluların taksiye en ihtiyaç duydukları saatlerde ve en çok tercih ettikleri taksi kullanım tercihi olan kısa mesafe yolculuklarda taksiye erişiminin çok kısıtlı olduğu gözlemlenmiştir.

Dünya metropolleri ile karşılaştırıldığında taksi kullanıcılarının ihtiyaç duyduklarında taksiye ulaşamıyor olması, kişi başına düşen taksi sayısının oldukça yetersiz olduğunu da ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda İstanbul’daki taksilerin sayısının artırılması elzemdir.

Taksi ulaşılabilirliliği ve yolculuk güvenliği konularında çözüm sağlayan çevrimiçi uygulamaları ve dijitalleşme olanaklarına yatırım yapılmalıdır.

Taksi ücretlendirmelerinde kısa, orta ve uzun mesafe yolculuk ve kademelendirilmiş ücretlendirme seçenekleri değerlendirilmelidir.

"Ek güvenlik önlemleri geliştirilmeli"

Kadınların taksi yolculukları sırasında kendilerini güvende hissetmeleri için dijital uygulamalardan da yardım alarak ek güvenlik önlemleri geliştirilmelidir.

Taksi şoförleri her yıl yenilenen trafik güvenliği, ilkyardım, şiddetsiz iletişim, toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimleri alarak sınava tabi tutulmalı, sınavlardan geçemeyen şoförlere yaptırım uygulanmalıdır.

Dijital ödeme yöntemlerine ek olarak İstanbulkart ödeme sistemi taksi kullanımında yaygınlaştırılmalıdır."