Sosyal medyadaki ölüm grupları

Rusya'da 16 Mayıs'ta Novaya Gazeta'da baş sayfadan yayımlanan makalenin özü bu trajik öykü.

Rusya'nın merkezindeki bir taşra kentinde her zamanki gibi bir gün. 12 yaşında bir kız okula gitmeye hazırlanıyor. Birden telefonu çalıyor.

Bir arkadaşıyla buluşup okula gideceğini söyleyerek evden çıkıyor.

Daha sonra annesi okula gittiğinde kızını bulamıyor.

Onu gören de olmamış.

Kızının telefonundan aranınca seviniyor.

Ama arayan hastanenin acil servisinden bir doktor. Kızının öldüğünü haber veriyor.

Yaşamına kendi eliyle son vermiş.

Ölüm Grupları

Anne bu olayı izleyen haftalar ve aylarda kızının internet üzerinden nasıl bir intihar kültürüne kapıldığını keşfediyor.

Kendini çok kötü bir şekilde öldüren 16 yaşındaki bir kızın etrafında şekillenen bir kült, kendine zarar vermeyle ilgili fotoğraflar ve alternatif 'reality' oyunları, sosyal medya ile yayılan bu alt kültürün birer parçası.

Galina Mursaliyeva tarafından kaleme alınan makalede, Rusya'nın en popüler sosyal medya ağı VKontakte'de gençleri intihara teşvik eden gruplar bulunduğu savunuluyor.

Bu gruplar sürekli olarak kapatılsa da yerine yenileri açılıyor.

Yazıda son zamanlarda yaşanan en az 80 intiharın bu gruplarla ilişkilendirilebileceği belirtiliyor.

Yukarıda tarif edilen de dahil bu intiharlardan dördü, geçen Aralık ayında aynı gün ve kabaca aynı şekilde gerçekleşmiş.

Mursaliyeva'nın yazısı büyük yankı uyandırdı. Bir haftadan az bir sürede internetten yazıya bakanların sayısı iki milyonu aştı, sosyal medyada ve diğer mecralarda tartışma yarattı.

Yazının viral olmasının nedenlerinden biri Mursaliyeva'nın aşırı duygusal üslubu.

Ancak bu nedenle eleştiri de aldı.

Karmaşık bir konuyu sansasyonel bir hale getirdiği ve duygusal davranarak muhakeme gücünü yitirdiği söylendi.

Özellikle de yazarın ve acılı anne-babaların interneti bir intihar nedeni olarak görmeleri sorgulandı.

Daha sonra Lenta.ru adlı web sitesi tarafından yapılan bir araştırma da daha dengeli, ancak aynı derecede rahatsız edici bir tablo koydu ortaya.

Amaç para kazanmak mı?
Bu araştırmaya göre, kısaca VK olarak anılan VKontakte'deki "ölüm grupları"nı yürütenler, ergenlik çağındaki üyelerinden pek de büyük değiller ve çoğu zaman kendi egolarını tatmin etmek, ya da reklam alıp para kazanmak için intihar kültlerini suistimal ediyorlar.

Lenta.ru Novaya Gazeta'da bahsedilen intiharlarından en azından bazılarının internet üzerinden beyin yıkamaya bağlı olabileceğini kabul etti.

Novaya Gazeta'daki yazı ardından St Petersburg savcıları VK ağı üzerinden intiharı teşvik ettiği söylenen gruplarla ilgili soruşturma açtılar.

Ancak Novaya Gazeta yetkililere internet üzerindeki kontrollerini sıkılaştırmaları için bahane yaratmakla da suçlandı.

Gazetenin genel yayın yönetmeni bu suçlamayı reddetti.

Ancak herkes, ergenlik çağındaki intiharların Rusya'da çok ciddi bir sorun olduğunda birleşiyor.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu UNICEF'in 2011 tarihli raporuna göre Rusya bu yaş grubundaki intihar oranının en yüksek olduğu ülkeler arasında.

Bu nedenle de Galina Murseliya'yı eleştirenler bile çoğu zaman göz ardı edilen bu konuyu gündeme getirerek bir kamu hizmeti yapmış olabileceğini kabul ediyorlar.

bbc