Turgut Özal Başkanlık sistemini nasıl savunmuştu?

Sekizinci Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 'Başkanlık sistemi' ile ilgili görüşleri arasında dikkat çekici detaylar var. Turgut Özal 1993'te konuk olduğu 32. Gün programında gazeteci Mehmet Ali Birand'a başkanlık sistemi ile ilgili önemli açıklamalar yapıyor. Özal'ın görüşlerinin bugün TBMM'de ikinci tur oylaması yapılan Anayasa değişiklik teklifiyle birçok noktada örtüştüğü görülüyor.

Merhum Cumhurbaşkanı Özal'ın 1993 yılında dile getirdiği başkanlık sistemiyle ilgili görüşlerinin programda şöyle ifade ediyor.

"Başkanlık sistemi diyorum ben, başkanlık sistemi tabi Fransa gibi değil daha çok Amerika'ya yakın. Sebebini şöyle tahlil ediyorum; Bakanların benim kanaatime göre, bizim tecrübemize göre parlamento dışından olması lazım. Çünkü altı senelik parlamento hayatımda şunu gördüm; Bakanlarla milletvekilleri arasına devamlı problemler giriyor. Çünkü bakanın da seçim kaygısı vardır, milletvekilinin de seçim kaygısı vardır. Aynı yerde veya aynı grupta olmadıkları taktirde birbirlerine zıt hareketler yapıyorlar ve dejenarasyon başlıyor.

Mehmet Ali Birand'ın araya girerek 'Bir taraftan da tek adamlık tehlikesi çıkmıyor mu ortaya. Yani bir denetim var şu an Meclis'te, Meclis'in bur denetimi var? sorusu üzerine Özal şöyle devam ediyor;

'Hayır, hayır. Denetim yok. Ben tam aksini iddia ediyorum. bugün denetim yok. Neden çünkü hükümet koalisyon da olsa tek parti hükümeti de olsa meclise hakim oluyor. Meclis hiçbir araştırma veya şeyi geçirtmeyebilir isterse. Çok rahatlıkla. Halbuki öbür başkanlık sisteminde kuvvetler ayrımı var kesin olarak. O taktirde meclistir ve Amerikalılar buna 'Check and balance' derler, yani karşılıklı bir denge vardır. Cumhurbaşkanı'nın kuvveti vardır icra olarak icra odur, buna mukabil meclisin de yetkileri vardır. Meclis bu sefer tam kontrol yetkisini yapar"