Zerdüştlük nasıl bir din? İşte tüm esrarengizliğiyle Zedüştlük

Joobin Bekhrad / BBC Culture - Yıldız Savaşları'ndan Taht Oyunları'na kadar birçok filme esin kaynağı olan, Voltaire ve Nietzsche'den Freddie Mercury'ye kadar çok sayıda insanı etkileyen Zerdüştlük nasıl bir dindir? Batı'da İran'la ilgili politikalara bugüne dek "biz" ve "onlar" ayrımı damgasını vurdu. Aynı zamanda ABD ve Avrupa'nın kimlik ve değerler sistemini tanımlamak ve Orta Doğu'nun "ötekileri" ile tezatlığını göstermek için Hristiyanlık kullanıldı. Oysa Batı idealleri olarak bilinen inanç ve kültürün kökeninin İran'a ve bugün hala uygulanan eski bir dine dayandığını görürüz.

Zerdüştlüğün kurucusu Zerdüşt'ün İ.Ö. 1500 ila 1000'li yıllarda bugünkü İran topraklarında yaşadığına inanılıyor. Zerdüştlükten önce İran'da Hint-Aryan dini Hinduizm'e benzer bir dine inanılıyordu. Oysa Zerdüşt sadece tanrıya tapılması gerektiğini söylüyordu. Böylece insanlığın ilk tek tanrılı inançla tanışmış olduğu söylenebilir. Zerdüştlükteki tek tanrı fikrinin yanı sıra Cennet ve Cehennem, Kıyamet Günü, melek ve şeytan gibi kavramlar da daha sonra Musevilik, Hristiyanlık ve İslam dinlerinde yerini buldu.

Bu fikirlerin, Pers imparatoru Büyük Keyhüsrev'in (Kiros olarak da bilinir) Babil'deki Yahudileri kurtarmasıyla onlara aktarıldığı sanılıyor. Bir zamanlar İran'da devlet dini olan ve Pers kökenli nüfusun yaşadığı Afganistan, Tacikistan ve Orta Asya'da da uygulanan Zerdüştlük bugün azınlık dini haline gelmiş. Fakat bu dine dayanan birçok gelenek bugün de İran kültürüne damga vurmaya devam ettiği gibi Batı Avrupa'da da etkisini gösteriyor.

Zerdüşt rapsodisi Dante'nin İlahi Komedya'sından yüzyıllar önce Zerdüştlüğün kitabı olarak bilinen Ardavirafnâme'de Cennet ve Cehenneme yolculuk ayrıntılı bir şekilde tasvir edilmiştir. Belki de Dante 10. yüzyılda son şeklini alan bu kitaptan esinlenmişti. Londra Üniversitesi Doğu ve Afrika Araştırmaları Bölümü'nden Ursula Sims-Williams, Hristiyan Avrupa'da Zerdüşt'ün sihirbaz, filozof ve astrolog olarak bilindiğini söylüyor.