Yolcu sayısına ve ihtiyaca bakılmadan Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan Kütahya’daki Zafer Havalimanı 2022’nin ilk 3 ayında da zarar şampiyonu oldu. Uçmayan yolcular için devletin kasasından her yıl milyonlarca euro ödenen ‘ıssız havalimanında’ hesap yine çakıldı. 2022’nin ilk 3 ayında şirkete verilen garanti yolcu sayısı 329 bin 433 olurken, gerçekleşen yolcu sayısı 3 bin 847’de kaldı.
Toplam nüfusu 1.6 milyon olan Kütahya, Afyon ve Uşak’a hizmet vermek üzere bölgesel havalimanı olarak, Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle 2012’de IC İçtaş şirketine 50 milyon euro maliyetle yaptırılan Zafer Havalimanı bu yıl da zarar serisini devam ettiriyor.
Hata payı yüzde 98,83
Karar'dan Seda Çakır'ın haberine göre vaat edilen yolcu sayılarının yanına dahi yaklaşamadığı için kamu zararının katlanarak büyümesine neden olan havalimanında 2022’nin ocak, şubat ve mart aylarında garanti edilen yolcu sayısı ile gerçekleşen yolcu sayısı arasındaki hata payı yüzde 98,83 oldu.
Sayıştay belgelerine göre, havalimanından 2022 yılının Ocak ayında giden iç hat yolcu sayısı bin 304 oldu, dış hatlarda ise ticari sefer gerçekleşmedi. Bu rakam şubat ayında iç hatlarda bin 284’e düştü, dış hatlarda yolcu sayısı yine sıfır olarak kaldı. Düşüş mart ayında da devam etti ve giden iç hat yolcu sayısı bin 85 olarak kayıtlara geçti. Dış hat yolcu sayısı ise 174 oldu. Havalimanından 3 ayda toplamda 3 bin 847 yolcu uçtu.
Söz konusu 3 ay için şirkete garanti edilen yolcu sayısı ise 329 bin 433’dü. Bu hata payı devletin kasasından 1 milyon 734 bin 972 euro (güncel kur ile 27 milyon 661 bin 100 Türk Lirası) çıkmasına neden olacak.
Şirkete yapılan garanti ödeme 53 milyon 982 bin euro
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından çeşitli ‘kurtarma’ girişimlerinin başladığı iddia edilen Zafer Havalimanı’nın kamuya devir tarihi ise 2044. Havalimanının açıldığı tarih olan 2012 ile 2022 arasında ilk 3 ay da dahil olmak üzere şirkete yapılan garanti ödemesi 53 milyon 982 bin euro.
Bugüne kadarki ortalama hata payı ile devam ederse 2044’e kadar şirkete yapılacak garanti ödemesi ise 208 milyon euroyu (güncel kur ile 3 milyar 315 milyon 411 bin Türk Lirası) bulacak.
Suç duyurusunda bulunuldu
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz da yapılan ihale ve sözleşmeyle kurum zararı oluşmasına sebebiyet veren kişiler hakkında "görevi kötüye kullanma"dan soruşturma açılması talebiyle suç duyurusunda bulundu.
Kurtarma girişimleri
2021’de de havalimanını kullanan kişi sayısı 22 bin 936’da kaldı. Havalimanının 2021 yolcu garantisi bir önceki yıla göre 38 bin 381 yolcu artışı öngörüsüyle 1 milyon 317 bin 733 olarak belirlenmişti. Yolcu kapasitesi için yapılan hesaplamadaki hata payı yüzde 98,2 oldu. Sonrasında Zafer Havalimanı’nı kurtarmak için yeni girişimler başladı. Zafer Havalimanının trafiğini artırmak için Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanından uçuş yapan havayolu şirketlerine, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yapılan baskılar daha önce de gündeme gelmişti.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Zafer Havalimanı için verilen Hazine garantisinin eziyetini Eskişehirlilerin çektiğini aktararak şirketlere yapılan baskıyı şu sözlerle açıklamıştı:
"Bakanlık şirketlere ‘Bir kez Eskişehir’e uçacaksanız, 2 kez de Zafer’e uçacaksınız’ baskısı yapıyor"
“Eskişehir’e uçan üç şirket geçen hafta Eskişehir Hasan Polatkan Havaalanından kullanacakları 8 uçuştan 6’sını Zafer’e kaydırmak zorunda kaldı. Bu hafta da şimdiden 6 uçuş Zafer’e kaydırılmış durumda. Çünkü Bakanlık şirketlere ‘Bir kez Eskişehir’e uçacaksanız, 2 kez de Zafer’e uçacaksınız’ baskısı yapıyor. Ayrıca havayolu şirketlerine iki haftalık uçuş planı sunma zorunluluğu getirilmiş. Bu iki koşul nedeniyle şirketler Eskişehir’den çekiliyor. AK Parti iktidarı Zafer Havalimanı vurgununun bedelini Eskişehirlilere ve Eskişehir havalimanını kullanan Avrupa’daki Türklere ödetme inadından vazgeçmiyor” dedi. Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı uçuşları iptal olanlar iddialara göre, ağırlıklı olarak Kütahya Zafer Havalimanı’na yönlendiriliyor. İki havalimanı arasında ise yaklaşık 125 kilometrelik fark bulunuyor. Yani Eskişehir’e inmek isteyen bir kişi uçak yolculuğu haricinde yaklaşık 2 saat de kara yoluna harcayacak.”
Öte yandan kapatılacağı iddia edilen Eskişehir Hasan Polatkan Havaalanını kapatma niyeti hayata geçerse, çoğunluğu dış hatlardan olmak üzere yaklaşık 100 bin yolcunun Zafer Havalimanına kaydırılması planlanıyor.