İstanbul, 31 Mart'ta düzenlenen ve Millet İttifakı'nın adayı Ekrem İmamoğlu'nun kazandığı İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanlığı seçimlerinin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından iptal edilmesinin ardından 23 Haziran'da düzenlenecek İBB Başkanlığı seçimine hazırlanıyor. AKP ve MHP'nin itirazları sonrası YSK, 6 Mayıs'ta oy çokluğuyla seçimin iptali kararını almış, karara 'sandık kurulu başkan ve üyelerinin kanunun açık hükmüne rağmen kamu görevlisi olmaması'nı gerekçe gösterildi.
31 Mart seçimlerinin ardından AKP'nin talebi üzerine tüm geçersiz oyların, İstanbul'un bazı bölgelerinde ve Maltepe'nin tamamında da bütün oyların yeniden sayılmasına karar verilmiş, binlerce sandıkta yapılan sayım sonucu 21 bin 462 olan farkın 13 bin 794' düştüğü açıklanmış ve önde olan Ekrem İmamoğlu'nun mazbatası verilmişti. AKP'lilerin seçimde usulsüzlük iddiaları mazbatanın verilmesinin ardından devam etmiş, İstanbul'daki bütün oyların sayılmasıyla seçimin tam tersine döneceği söylenmişti. YSK'nın yeniden sayıma ilişkin itirazları reddetmesinin ardından AKP ve MHP tarafından seçimin iptali başvurusu yapılmıştı.
YSK, 6 Mayıs'ta AKP ve MHP'nin itirazları üzerine alınan karar uyarınca İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi 23 Haziran 2019 pazar günü tekrar edileceğini duyurmuştu. 4 muhalif oya karşı 7 oyla alınan, YSK'nın bazı sandık görevlilerinin kamu görevlisi olmadığı temel gerekçesine dayandırdığı karar uyarınca, aynı sandık görevlilerinin görev yaptığı İstanbul ilçelerindeki seçimler geçerli sayılırken, büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinin yineleneceği belirtilmişti. YSK Başkanı Sadi Güven, muhalif oy veren üyelerden biri olarak dikkat çekmişti.
31 Mart'ta seçimi kazanan Ekrem İmamoğlu'nun mazbatası kararın ardından iptal edilmiş, bu süreçte İstanbul Valisi Ali Yerlikaya makama oturmuştu.
YSK, seçimin iptaline ilişkin gerekçeli kararını 22 Mayıs tarihinde açıkladı. 250 sayfadan oluşan gerekçeli kararda AKP'nin sayım döküm cetvellerine ilişkin iddialarına da yer verilirken, gerekçede 754 sandık başkanının kamu görevlisi olmadığı açıklandı.
Gerekçeli kararda KHK'lı 6 sandık başkanı ve 3 sandık görevlisi olduğu belirtilirken, 3 bin 500 sandık kurulu üyesinin de kamu görevlisi olmadığı tespit edildi.
Gerekçede "377 adet kısıtlının oy kullandığı, 6 sandıkta ölülerin yerine oy kullanıldığı, 41 sandıkta tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülerin yerine oy kullanıldığı, 58 sandıkta ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin yerine oy kullanıldığı, 224 adet zihinsel engeli nedeniyle kısıtlı olan kişinin oy kullandığı tespit edilmiştir" denilirken, bu şekilde 'oy kullanma hakkı olmamasına karşın oy kullandığı' tespit edilen kişi sayısının 706 olduğu belirtildi.
108 sandıkta sayım döküm cetveli bulunmadığı belirtilen gerekçede, bu sandıklarda toplam oy kullanan seçmen sayısının 30 bin 281 belirtildi. Gerekçede "Seçim sonucunun belirlenmesinde en önemli unsurlardan biri olan sayım döküm cetvellerinin 108 sandıkta düzenlenmemiş olması, bu sandıklardaki seçim sonucunun güvenilirliğini ciddi biçimde zedelemektedir" denildi.
YSK gerekçesinde 300 binden fazla şüpheli oy kullanıldığı ve aradaki farkın 20 katı olduğu ifade edildi.
YSK'nın kararı Millet İttifakı cephesi tarafından 'demokrasiye darbe' şeklinde yorumlanırken, YSK üyesi Cengiz Topaktaş, muhalefet şerhinde gerekçeli kararda yazılan döküm cetvellerindeki uygunsuzluklara, kısa kararda yazılmamasına rağmen, gerekçeli kararda yer verildiğini ve bu yüzden şerh düşerken "karşı oy gerekçesi yazmaya gerek görmediğini" belirtti.
31 Mart'ta ne olmuştu?
31 Mart gecesi İstanbul'da neler yaşandığının ve yüzde 98.78’i 6 saatte sayılan İstanbul oylarının yüzde 1.22’sinin 12 saatte nasıl sayılamadığının hikâyesi...
-Saat 17:00'de İstanbul'daki sandıklar kapandı. Bazı medya kuruluşları yayın yasağını delerek Anadolu Ajansı'ndan gelen ilk sonuçları paylaşmaya başladı. YSK, yayın yasağı kalkmadan seçimlerle ilgili yayına giren kanallar hakkında suç duyurusunda bulundu.
-Saat 19:15'te yayın yasağı kalktı. Yayın yasağının kalkmasının ardından gelen ilk sonuçlara göre İmamoğlu ile Yıldırım arasında 13 puanlık bir fark vardı. Millet İttifakı’nın adayı İmamoğlu’nun oy oranı yüzde 41.97, Cumhur İttifakı’nın adayı Yıldırım’ın oy oranı ise yüzde 55.03’ydi.
-Açılan sandıkların oranı arttıkça Yıldırım ile İmamoğlu arasındaki oy farkı da kapanmaya başladı. Sandıkların yüzde 24'ü açıldığında, adayların oy oranları arasındaki fark 7 puanın altına düştü. Yıldırım'ın oyları yüzde 51,83'e gerilerken; İmamoğlu'nun oyları ise yüzde 45'e yükseldi.
-Saat 19:30 sıralarında AA'dan gelen verilere göre sandıkların yüzde 46’sı açılmıştı. Yıldırım oyların yüzde 51,2'sine, İmamoğlu yüzde 46,2'sine sahipti.
-İstanbul'da sandıkların yüzde 25'i henüz açılmamışken; saat 20:15'te Binali Yıldırım'ın hem kişisel hesabından hem de iletişim ofisinden 'teşekkür konuşması hazırlığı pozu' paylaşıldı.
-Binali Yıldırım, teşekkür konuşmasına hazırlandığı fotoğrafını paylaştığı sıralarda AA'dan gelen veri akışı bir süreliğine durdu.
-Yıldırım'ın 'teşekkür ve zafer konuşması' paylaşımından kısa bir süre sonra Ekrem İmamoğlu tüm gece devam edecek açıklamalarının ilkini gerçekleştirdi. Kendi ellerindeki veriyi paylaşan İmamoğlu, hem AA hem de YSK'dan kendilerine yapılan veri akışının sandıkların yüzde 27'si açılmışken ve kendisi öndeyken kesildiğini söyledi. İmamoğlu, seçim güvenliği için YSK'ya dikkatli ve özenli olma çağrısı yaptı. Aynı saatlerde CHP yöneticileri de YSK'ya giderek, veri akışındaki kesintinin nedenini sordu.
Saat 21:00 | Binali Yıldırım'ın oy oranı yüzde 50'nin altına indi
-İmamoğlu, veri akışındaki sıkıntının devam etmesi üzerine saat 21:00 sıralarında bir açıklama daha yaptı ve "Açılan sandık oranı yüzde 36. Benim oyum yüzde 52.42. rakibiminki de yüzde 44" dedi. Aynı saatte, AA verilerine göre sandıkların yüzde 65'i açılmıştı ve Yıldırım yüzde 49,86 ile öndeydi. İmamoğlu'nun oy oranı ise yüzde 47,59'du.
-Saatler 21:09'u gösterirken AA verilerine göre Yıldırım ile İmamoğlu arasındaki oy farkı 160 bine indi. Saat 21:00 itibariyle İstanbul'daki sandıklardan gelen veri akışı yavaşladı, 21:30-22:00 saatleri arasında veriler güncellenmedi.
-Ekrem İmamoğlu saat 22:00'de bir açıklama daha yaptı ve ikinci açıklamasından bu yana hâlâ YSK ve AA'nın veri paylaşmadığını duyurdu. "Devlet adına veri açıklayan Anadolu Ajansı'nı göreve davet ediyorum. Bu milli bir sorumluluktur. Hakkımızı yedirmem" diyen İmamoğlu, sandıkların yüzde 60'ına tekabül eden 18467 sandığa ait ıslak imzalı verilerin ellerinde bulunduğunu belirterek aradaki farkın yüzde 5.25 olduğunu söyledi.
İmamoğlu'nun konuştuğu sırada AA verilerine göre sandıkların yüzde 88'i açılmıştı.
-Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geleneksel balkon konuşmasını yapmak için Ankara'ya geçmeden önce saat 22:15 civarında İstanbul'da bir açıklama yaptı. "Bu seçimlerden AK Parti olarak tıpkı 3 Kasım 2002 seçimlerinden bu yana olduğu gibi yine açık ara birinci parti olarak çıktık" diyen Cumhurbaşkanı, İstanbul'la ilgili herhangi bir açıklama yapmadı.
-Saat 22:25’te AA verilerine göre Yıldırım’ın oy oranı yüzde 48,99; İmamoğlu’nun oy oranı yüzde 48,41’di. Sandıkların yüzde 95’i açılmıştı.
Saat 22:25 sıralarında İmamoğlu ile Yıldırım arasındaki oy farkı 65 binin,
22:35'te 44 binin,
22:42'de 36 binin,
23:20 sıralarında 5 binin altına indi.
Oy farkı 5 binin altına indi, Binali Yıldırım zafer konuşması yaptı
-Binali Yıldırım, İstanbul'da oyların yüzde 98.8'inin sayıldığı ve rakibi Ekrem İmamoğlu ile aralarındaki oy farkı 5 binin altına indiği sıralarda zafer ve teşekkür konuşması yaptı. Saatler 23:20'yi gösteriyordu.
Millet İttifakı'nın adayı İmamoğlu da aynı saniyelerde kameralar karşısındaydı. Yıldırım, "Sonuca göre İstanbul'da seçimi kazandık" derken; İmamoğlu da rakibinin açıklamasını 'manipülasyonun bir ayağı' olarak nitelendirdi ve seçmenlere sandıkları terk etmeme çağrısında bulundu.
CHP'nin 'oy deposu' ilçelerindeki sandıklar sona kaldı; AA veri girişini durdurdu
-Karşılıklı açıklamaların yapıldığı sıralarda AA'da açılan sandık oranı uzun süre yüzde 98.78'de kaldı. AA, saat 23.25 itibariyle İstanbul için veri güncellemesi yapmadı. Veri akışının durduğu sıralarda, CHP'nin İstanbul'da tarihsel olarak yüksek oy oranına sahip olduğu Kadıköy ve Beşiktaş ilçelerinde açılan sandıkların oranı yüzde 60-70 civarındaydı.
-CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da saat 23:50 sıralarında yaptığı açıklamada İstanbul'da Ekrem İmamoğlu'nun kazandığını söyledi ve "48 saat boyunca hiç kimse uyumasın" dedi.
-Ekrem İmamoğlu, saatler geceyarısını biraz geçmişken yaptığı 6. açıklamasında kendi ellerindeki ıslak imzalı tutanakların yüzde 80'inden biraz fazlasını girdiklerini, buna göre oylarının yüzde 50.36, Binali Yıldırım'ın oy oranının ise yüzde 46.70 olduğunu söyledi. İmamoğlu, AA'nın yarım saatten uzun süredir veri girişi yapmadığına da dikkat çekti.
Erdoğan, Ankara'daki balkon konuşmasında İstanbul'un kaybedildiğini kabul mu etti?
-Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara'ya varmasının ardından gece 01:00sıralarında yaptığı geleneksel balkon konuşmasında, "Ankara'da bakıyorsunuz ilçelerin çoğu Cumhur İttifakı'nda. Şu anda İstanbul'da buraya hareket ettiğim ana kadar mevcut ilçe sayısından daha fazlası Cumhur İttifakı'nda veya başabaş. Bu ne demektir? Halkımız, büyükşehiri belediye başkanı olarak verse dahi ilçeleri ne yapmış, AK Parti'ye vermiş" dedi.
Erdoğan'ın sözleri, İstanbul'da Binali Yıldırım'ın kaybettiğinin kabul edildiğine yorulsa da Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Sayın Cumhurbaşkanımızın bu geceki balkon konuşmasında İstanbul ile alakalı sayın Binali Yıldırım’ın açıklamasıyla çelişen herhangi bir ifadesi olmamıştır" dedi.
-Anadolu Ajansı, saat 01:20’de yaptığı kesinti açıklamasında YSK’yı işaret etti. Twitter üzerinden yapılan açıklamada, “AA Seçim Yayın Sistemine sahadan veri akışı gerçekleşmemektedir. Sahadan veya YSK’den veriler ulaştığında sonuçların aktarımı sürecektir” dendi.
-Anadolu Ajansı'ndan saat 02:30 sıralarında kısmi bir veri akışı oldu. İmamoğlu ile Yıldırım arasındaki oy farkı 4 binin altına indi.
-Saatler 04:00'ü biraz geçerken, AKP İstanbul İl Başkanı Bayram Şenocak, İstanbul'da yaklaşık 3 bin 870 oy farkıyla seçimi kazandıklarını söyledi.
-Ekrem İmamoğlu, gece boyunca düzenli aralıklarla yaptığı açıklamalarla CHP'nin elindeki ıslak imzalı tutanaklara göre son durumu paylaştı. Sabah karşı 04:30 sıralarında 9. kez kameralar karşısına geçen İmamoğlu, "Ben 4 milyon 167 bin 752 oy aldım. Rakibim 4 milyon 139 bin 833 oy aldı. Girişi yapılmayan 7 sandık kaldı. 27 bin 919 oy farkla öndeyim" açıklamasında bulundu.
-AA'dan veri akışı durmuşken; Demirören Haber Ajansı sabah 09:00 sıralarında, İmamoğlu'nun Yıldırım'ın önünde olduğunu gösteren YSK'daki son durumu aboneleriyle paylaştı.
YSK: AA benim müşterim değil
-YSK Başkanı Sadi Güven, pazartesi sabahı saat 10:00 sıralarında yaptığı açıklamada Anadolu Ajansı'nın veri akışını durdurmasıyla ilgili ise, "AA benim müşterim değil. Dolayısıyla bilgi servisi yapmıyorum. Benim üzerimden bir polemik yaratılmasın" diye konuştu.
AA: Oy oranlarının birbirine çok yakın olduğu İstanbul için, verilerin sağlıklı bir şekilde geldiği son noktada durup beklemek doğru karardı
-Anadolu Ajansı verileri pazartesi günü saat 13:00'te yeniden güncellemeye başladı. Verilerin güncellenmesiyle birlikte İmamoğlu, AA tablolarında ilk kez Binali Yıldırım'ın önüne geçti.
Verilerin yeniden sisteme girilmesi öncesinde AA'dan yapılan açıklamada, "Bazı sandıklardan sağlıklı veri akışı temin edilemeyince veri aktarımına bir süre ara verilmiş; kalan yüzde birlik sandık sonucuyla ilgili elimize herhangi bir veri ulaşmadığı için de Yüksek Seçim kurulunun sonuçlarının beklenilmesi kararı alınmıştır. Bu durum kamuoyu ile de paylaşılmıştır. Adayların oy oranlarının birbirine çok yakın olduğu İstanbul için, verilerin sağlıklı bir şekilde geldiği son noktada durup beklemek ve Yüksek Seçim Kurulunun ilan edeceği sonuçları hep beraber görmek en doğru karardır" dendi.
Binali Yıldırım: Tebrik etmesini biliriz ama süreç sürüyor, YSK mazbatayı kime verirse başkan o olacak
-Ekrem İmamoğlu, AA'nın veri akışını yeniden sağlamaya başlamasının ardından yaptığı son açıklamada, "İstanbul artık kırmızıya boyanmıştır, bir an önce sürecin tamamlanmasını talep ediyoruz" diye konuştu.
Binali Yıldırım da saat 14:00 sıralarında yaptığı konuşmada, İmamoğlu'nun oylarının kendisininkilerden önde olduğunu kabul ederek, "Rakip aday İmamoğlu 25 bin fazla oy almış görünüyor. Aradaki farkın 10 katından fazla iptal var" dedi ve ekledi: "Tebrik etmesini biliriz ama süreç sürüyor. YSK mazbatayı kime verirse başkan o olacak."
-Saat 17:00 sıralarında İstanbul İl Seçim Kurulu'ndan açıklanan kesin olmayan resmi verilere göre İmamoğlu 4 milyon 170 bin 116 oy alırken, Yıldırım 4 milyon 145 bin 708 oyda kaldı.
-İstanbul'da açılan sandık oranının AA verilerinde yüzde 100'e ulaşması ise pazartesi akşam saat 19:00 sıralarında gerçekleşti. AA, İmamoğlu'nun 23 bin 945 oy farkla Yıldırım'ın önünde olduğunu duyurdu.
İddia: Genel Müdür Kazancı, gelen telefon üzerine yayını durdurma talimatı verdi
Anadolu Ajansı'nın seçim gecesi 'performansı'na dair tartışmalar pazartesi günü de devam etti. Muhalefet, AA'nın tutumunu eleştirirken; OdaTV'de yer alan bir haberde yayın akışının AA Genel Müdürü Şenol Kazancı'ya gelen telefonun ardından verilen talimatla kesildiği iddia edildi.
OdaTV'nin AA kulislerine dayandırdığı habere göre, Binali Yıldırım'ı önde gösteren ancak aradaki oy farkının kapanmaya başlamasıyla birlikte veri akışını kesen Anadolu Ajansı'nın tepki çeken bu hamlesi Kazancı'nın talimatı üzerine gerçekleştirildi. Haberde, oy farkının 5 binin altına inmesinin ardından 'yukarıdan' telefon geldiği ve Kazancı'nın da AA Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü Yakup Şıvka'yı arayarak yayını durdurma talimatı verdiği kaydedildi.