Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte Türkiye’nin en büyük iki şirketi Saray’a bağlanmış oldu.
68.6 milyar liralık aktif toplamı* ile Türkiye’nin en büyük şirketi olan Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı, şirketin yüzde 49’unu elinde bulunduran Türkiye Varlık Fonu üzerinden Saray’a bağlanırken, yaklaşık 50 milyar liralık aktif toplamı ile Türkiye’nin en büyük ikinci şirketi konumundaki Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF ) da 15 Temmuz itibarıyla bağlandığı adres aynı oldu.
Fortune 500 verilerine göre, 33.9 milyar liralık aktif toplamı ile THY ve Tüpraş’ın ardından üçüncü sırada yer alan Turkcell’de de Çukurova Grubu’nun hisselerini teminat olarak elinde bulunduran Ziraat Bankası üzerinden Saray’ın ciddi bir ağırlığı bulunuyor.
937 şirkete kayyım
TMSF Başkanı Muhiddin Gülal, halihazırda fon kayyımlığında 937 firma bulunduğunu, bunların öz kaynak büyüklüğünün 19.4 milyar lira, aktif büyüklüklerinin ise 50 milyar lira seviyesinde olduğu bilgisini verdi.
2017 Ocak itibarıyla kayyım atanan ve Pierre Cardin, U.S. Polo ve Cacharel gibi markaları bünyesinde bulunduran Aydınlı Grup’un finansal verilerini paylaştığı basın toplantısında konuşan Gülal, TMSF kayyımlığındaki şirketlerin istihdam sayısının 47 bin 31 olduğunu dile getirdi.
OHAL’le büyüdü
Olağanüstü hal (OHAL) döneminde çıkarılan KHK’ler ile, FETÖ ile ilişkili oldukları gerekçesiyle el konularak kayyım atanan şirketlerin ve bu şirketlerin varlıklarının satışı konusunda TMSF’ye yetki verilmişti. TMSF’nin elinde şu an Boydak Holding, Kaynak Holding, Koza İpek Holding, Dumankaya ve Fi Yapı’nın da olduğu 15 büyük grup bulunuyor.
TMSF Başkanı Gülal, kayyım atanan şirketlerin oluşturduğu değerin yüzde 80’ini bu 15 büyük grubun oluşturduğunu açıklamıştı. TMSF tarafından yönetilen Boydak Holding in Üst Yöneticisi (CEO) Alpaslan Baki Ertekin, 2017 yılını 8.7 milyar lira ciro ve 377 milyon dolar ihracatla kapattıklarını açıklamıştı.
TMSF’nin elindeki en büyük şirketlerden olan Boydak Holding, 2018 için 9.7 milyar liralık ciro ve 420 milyon dolarlık ihracat hedefi koymuştu. * Şirketin varlıklarını gösteren aktifler, dönem varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere iki grupta toplanır.
Dönen varlıklar işletmenin banka hesapları gibi likit varlıklarını ve kısa vadeli alacaklarını kapsarken, duran varlıklar işletmenin makine, bina ve arsa gibi taşınmaz malları ile uzun vadeli alacaklarını kapsar.
En büyük banka da Saray’a bağlı
457 milyar TL’lik toplam aktifleriyle Türkiye’nin en büyük bankası olan Ziraat Bankası da, Türkiye Varlık Fonu üzerinden Saray’a bağlı olan bir diğer kurum. 320 milyar liralık toplam aktifi bulunan Halk Bankası da Varlık Fonu’nun elinde bulunuyor.
281 milyar liralık toplam aktifi olan Vakıflar Bankası henüz Varlık Fonu’na devredilmedi ancak banka, başında Damat Berat Albayrak’ın bulunduğu Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı bulunuyor.
Yeni şirketler de kuracak
Her fırsatta Türkiye’nin anonim şirket gibi yönetilmesini istediğini söyleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kontrolü Saray’a devredilen şirketlerin yanı sıra 703 No’lu KHK ile anonim şirket kurma yetkisine de sahip olmuştu.
Kamu iktisadi teşebbüslerine ilişkin KHK’ye eklenen madde uyarınca, Cumhurbaşkanı’nca anonim şirket şeklinde kurulan kamu sermayeli şirketler, Türk Ticaret Kanunu’nun kuruluş, tescil, ayni ve nakdi sermaye konulmasına ve genel kurula ilişkin hükümlerinden muaf tutulacak.
Cumhurbaşkanı’nın kurduğu şirket, yatırım görevini kendi imkânı ile karşılayamazsa bu kısım o yıl içinde devlet bütçesinden karşılanacak.
Emre Deveci / Cumhuriyet