CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir süre önce sosyal medyadan sert tepki gösterdiği “5’li çetenin”, “zeytinlikleri madenciliğe açmak için hazırlanan yasa teklifi taslağıyla muhalefetin kapısına dayandığı” ortaya çıktı. CHP kurmaylarından, “iktidar hazır, muhalefet engellemezse Meclis’ten geçer” diyerek “destek istedikleri” iddia edilen şirket temsilcilerinin aldıkları olumsuz yanıt sonrası “zeytinlik katliamına” yönelik kamuoyu oluşturma çabaları ise devam ediyor.
KÖMÜR BİTİNCE...
Kılıçdaroğlu, 5 Temmuz’da sosyal medyadan, “5’li çete ile arasını bulmaya yeltenenlere” seslendi, “sermayedar, holding ve piyasa” olarak sıraladığı aktörlere, “pişman olursunuz” mesajı verdi. Söz konusu paylaşımın ardından “5’li çetenin CHP liderine ulaşmaya çabaladığına” ilişkin çok sayıda iddia gündeme geldi. Cumhuriyet, Kılıçdaroğlu’nun “5’li çeteye” açıktan tepki göstermesiyle son bulan olayın perde arkasına ulaştı. Edinilen bilgiye göre, “5’li çetenin” ortakları arasında bulunduğu bir enerji şirketi, 2014’te Muğla’da özelleştirme yoluyla iki termik santral edindi. Santrallarde üretilen elektrik de sekiz yıl boyunca kamuya satıldı. Bir süre önce üretimde kullanılan linyit kömürünün çıkarıldığı ve etrafı zeytinliklerle kaplı havzada rezervin sonuna gelindiği anlaşıldı.
MALİYET YÜKSEK ÇIKTI
İddiaya göre, söz konusu şirket bölgedeki diğer rezerve “yeraltı madenciliği”yle ulaşabilme olanağına sahipken “yatırım bedelinin yüksekliği” nedeniyle bu yöntemi tercih etmedi. Düşük maliyetli fakat zeytin ağaçlarını yok eden “açık ocak madenciliğinde” ısrar edildi. İlk olarak 2021’de Akbelen Ormanı’nı hedef alan madencilik girişimi mahkemenin yürütmeyi durdurma kararıyla engellendi.
DANIŞTAY DURDURDU
Bu gelişmenin ardından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, geçen 1 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımladığı yönetmelikle, “zeytinliklerin madenciliğe açılmasına” olanak tanıdı. Şirket, mart sonunda bölgedeki yıllanmış zeytin ağaçlarını sökmeye başlarken düzenleme yargıya taşındı. Danıştay, 20 Nisan’da yürütmeyi durdurdu. Şirket bu kez de elindeki yasa teklifi taslağıyla muhalefetin kapısını çaldı. “Maden Yasası’nın 7. maddesinde yapılacak değişiklikle zeytinlikleri söküp kömür çıkarmayı hedefleyen” şirket temsilcileri, iddiaya göre “konu belirtmeden” bazı CHP kurmaylarından randevu istedi.
"TASLAKLA GELDİLER"
Ellerindeki “taslakla” ziyaretler yapan temsilciler, “İktidarın değişikliğe hazır olduğunu, muhalefetin engel olmaması durumunda Meclis tatile girmeden önce bir torba teklife ek yapılarak düzenlemenin yasalaşabileceğini, bu konuda destek istediklerini” söyledi. CHP’li isimlerse, “partinin zeytinlikler konusundaki tavrını” anlatarak olumsuz yanıt verdi. CHP kulislerinde, “Kılıçdaroğlu’nun kurmaylarının bu konuda kendisine yaptığı bilgilendirme sonrası 5’li çeteye yönelik sosyal medya paylaşımını yaptığı” değerlendiriliyor.
KAMUOYU ÇABASI
Cumhuriyet, söz konusu şirketin “iktidarın kabul ettiğini” iddia ettiği yasa teklifi taslağına da ulaştı. 3213 sayılı Maden Yasası’nı değiştirmeyi hedefleyen taslak, “elektrik ihtiyacına yönelik madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanlara denk gelmesi durumunda zeytin sahasının taşınmasını, taşınmasının mümkün olmaması durumunda ise başka bir yerde yeni bir zeytin bahçesi tesis edilmesine yönelik Enerji Bakanlığı’nın yetkilendirilmesini” öngörüyor. Taslağın gerekçesinde ise “bu değişikliğin geçen mart ayında yönetmelik değişikliğiyle yapılmaya çalışıldığı ancak Danıştay’ın ‘dur’ dediği” anımsatılarak “zeytinliklerin madenciliğe açılabilmesi için yasa değişikliği yapılması gerektiği” savunuluyor. Taslak, TBMM’ye sunulmamış olsa da “zeytinlikleri hedef alan şirketin kamuoyu oluşturma çabaları” sürüyor. Şirket genel müdürünün “zeytinliklerin madenciliğe açılmasını” savunduğu demeci son günlerde bazı internet sitelerinde, “Kömür bitti, Ege elektriksiz kalabilir” başlıklarıyla haberleştiriliyor.
10’UNCU GİRİŞİM
2001’de kurulan AKP, 2002’de muhalefetteyken zeytinliklerde madencilik yapılmasını öngören yasa teklifine komisyon aşamasında hazırladığı muhalefet şerhiyle karşı çıkmıştı. AKP, Kasım 2002’de iktidara geldikten üç ay sonra aynı teklifi TBMM’ye getirdi. Tepkiler üzerine teklif değişikliklerle kabul edildi. Bunun ardından AKP, bugüne kadar dokuz kez zeytinliklere ilişkin girişimde bulundu. Yargı kararları ile muhalefet ve kamuoyu baskısı sonucu bu adımlardan sonuç alamayan AKP, söz konusu enerji şirketinin muhalefete götürdüğü taslak halindeki teklifi Ekim 2022 sonrası TBMM’ye sunarsa zeytinlikler 10. kez tehlike altında olacak.