Az sayıda denekle oluşturulan televizyon reyting ölçümleri, zaman zaman birkaç bin kişinin tüm Türkiye'nin beğenisini yansıtmadığı yönünde eleştiriler alıp, tartışma konusu oluyor. Ancak, AGB ölçümlerinin dışında elle tutulur bir model olmadığı için de, ne televizyon yayıncıları ne de reklâmverenler bu sisteme kayıtsız kalabiliyor.
İNTERNETİN AGB'Sİ ALEXA
Aynı durum, internet için de geçerli. Sitelerin kendi tuttuğu ve reklamverenlere sunduğu ziyaretçi raporları yerine, site sahibi ve reklamverenden bağımsız üçüncü bir kurumun raporlarına ihtiyaç duyuluyor. Burada da çok güvenilir olmasa da, en çok bakılan yer 'İnternetin AGB'si' olarak niteledirdiğimiz Alexa.com.
ÜLKE VE DİLE GÖRE SIRALAMA
Alexa.com üzerinde ülke ve dillere göre en çok ziyaret edilen sitelerin sıralaması takip edilebiliyor. Örneğin 'Country' bölümüden girip Türkiye'yi seçtiğimizde, Türkiyeli internet kullanıcılarının ziyaret ettiği ilk 500 sitenin listesini görebiliyoruz. Bu kategoriye, Türkiyeli internet kullanıcıların ziyaret ettiği yabancı siteler de dâhil ediliyor. Eğer 'Language' bölümüden girer ve Türkçe'yi seçersek, bu kez dili Türkçe olan ve en çok ziyaret edilen 500 sitenin sıralamasını görürüz.
TOOLBAR VARSA ÖLÇÜYOR
En çok ziyaret edilebilirlik sıralaması, Alexa'nın yazılımını kullanan deneklerden elde edilen bilgilere göre oluşturuyor. Alexa Toolbar adlı yazılımı bilgisayarına yükleyen kişilerin internetteki davranışları izleniyor ve girdiği tüm sitelerin bilgileri Alexa.com'a gönderiliyor. Bu kullanıcıların bilgisayarından otomatik olarak alınan bu verilerle, genel raporlamalar oluşturuluyor. Birçok kişi, böyle bir 'hizmet' gördüğünün bile farkında olmadan 'Alexa Toolbar'ı bilgisayarına yüklüyor.
SUİSTİMALE AÇIK
Türkiye'de Alexa.com Toolbar'ı kullanan kişi sayısını tam bilemediğimiz için, örnekleme oranı hakkında konuşmak da zor. Ancak şu bilinmeli ki, Alexa Toolbar'ı kendi şirketindeki tüm bilgisayarlara yükleten ve sitesini sıralamada yükseltmeye çalışanlar bile oluyor. Birçok internet haber sitesi de, 'Alexa Toolbar kullanın internette daha rahat dolaşın' yalanıyla ziyaretçilerine bu yazılımı yükleterek, sıralamada yükseliyor.
Bu nedenle tavsiyemiz, suistimale açık Alexa sıralamasının hiçbir şekilde kesin bir veri olarak algılanmaması.
İTO'dan internete 'trip'
İnternetin reytinginin belirlenmesinde tarafsız bir ölçümleme kuruluşu olmaması büyük bir sorun. Patronların kuruluşu İstanbul Ticaret Odası, bu rahatsızlıktan kaynaklanmış olmalı, kendilerine gelen Trip adlı internet istatistik ölçüm yazılımına destek verdi ve bunu geçen hafta kamuoyuyla paylaştı. Türkiye'nin Alexa'sı gibi lanse edilen uygulama ilk başta beni de heyecanlandırmıştı. Ancak görüldü ki, kademe kademe fiyatlandırma yapılan, parası olana daha çok veri sunan, 'parası olmayan birkaç veriyle yetinsin' mantığı güden, hizmetten daha çok ticari bir uygulama. İTO, veri toplama kodlarını Türkiye'deki tüm sitelere ücretsiz koyma başarısını gösterebilse, buradan alacağı verilerle genel bir raporlama çıkarabilse, daha yararlı bir hizmet olurdu.
http://www1.trip.com.tr
* * *'Google Analytics' kullanın
İnternet sitelerinin kendi içinde ziyaretçi istatistiklerini tutmaları için Google Analytics adlı ücretsiz bir yazılım kullanılabilir. Sadece site sahibinin görebildiği ve Alexa gibi dışarıya açık olmayan bir raporlama sistemi olarak Google Analytics oldukça güvenilir. Reklâmverenler, Alexa gibi suistimale açık bir sisteme kulak vermek yerine, Google Analytics rakamlarını terih etmeli. Zaten bugün hemen hemen tüm reklâmverenler, verdikleri reklâmların içine koydukları bi kodla, reklâmın kaç kez görüntülendiği ve tıklandığını izleyebiliyor.
http://www.google.com/analytics
Yenişafak