Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, cuma gününden (25 Haziran) itibaren 18 yaş ve üzeri tüm vatandaşların aşı randevusu alabileceğini söylerken, "55 milyona yakın vatandaşımızın en az yüzde 70'ini Kurban Bayramı'na kadar en az bir doz aşılanmış olmasını sağlamak istiyoruz" dedi. Koca, aşı tedariğinde bir sorun olmadığını belirtirken, bugüne kadar 24,5 milyon doz BioNTech, 34 milyon doz Sinovac aşısının geldiğini aktardı. Yayılma hızının çok yüksek olduğu Delta varyantına ilişkin de konuşan Koca, "Delta varyantıyla ilgili şu ana kadar sekansı yapılmış olan, adı konan 134 vakamız oldu. Toplam 16 ilimizde görüldü. Yoğunluklu olarak da İstanbul'da görüldü" ifadesini kullandı.
Bilim Kurulu toplantısının ardından açıklama yapan Koca, "Salgınla karşılaşmadan önlemler aldık, salgından toplumumuzu korumak için tedbirler aldık ve şimdi de aşıyla salgından kurtulmanın eşiğindeyiz" dedi. Salgın sebebiyle 50 bine yakın vatandaşın hayatını kaybettiğini söyleyen Koca, "Dolaylı nedenlerle en az bir bu kadar daha vatandaşımızı kaybettik" şeklinde konuştu.
"18 yaş ve üzeri olan vatandaşımızı aşılamak istiyoruz"
Koca, "Biz özellikle şu dönemde hızla 18 yaş ve üzeri olan vatandaşımızı aşılamak istiyoruz. Ne kadar erken yapabilirsek, toplumsal bağışıklığı o kadar erken sağlayabileceğimizi, erken dönemde bir tedbir anlamında çözüm olacağına inanıyoruz" derken, cuma gününden itibaren 18 yaş ve üzeri tüm vatandaşların aşı randevusu alabileceğini belirtti.
Delta Plus varyantının henüz Türkiye'de tespit edilmediğini aktaran Koca, "Delta varyantıyla ilgili şu ana kadar sekansı yapılmış olan, adı konan 134 vakamız oldu. Yoğunluklu olarak da İstanbul'da görüldü. İstanbul'da 82 vaka, Düzce'de 18, Van'da 8, Ankara'da 4, İzmir'de 3, diğer illerimizde 1-2 olmak üzere toplam 16 ilimizde görüldü" dedi.
"İki aşı arasındaki süreyi 4 haftaya çekebiliriz"
Birinci ve ikinci doz arasındaki sürenin azalabileceğini de söyleyen Koca, şu ifadeleri kullandı:
"Etkili olan aşıları erken dönemde bir an önce yapılmasının önemiyle birlikte, 2 dozda delta varyantına daha güçlü bir etkinin olduğunu da biliyoruz. Önümüzdeki süreçte 18 yaşa kadar indirdiğimiz bu dönemde aşının tedarikiyle birlikte muhtemel 6 haftalık süreyi daha erkene de, 4 haftaya da çekebiliriz. Önümüzdeki haftalar bunu netleştirmiş oluruz. Tamamen 18 yaşa kadar vatandaşımızın en az bir kere aşılanmasını sağlamak birinci hedefimiz. İkincisi de hızla ikinci aşılarını vatandaşlarımızı bir an önce yapmak. Dolayısıyla delta varyantına karşı etkisini oluşturmak istiyoruz."
Koca'nın açıklamalarından satır başları şöyle:
"Aşı yan etkilerinin durumu ve yerli aşımız TURKOVAC'ın faz üç klinik çalışması. Salgını aşıyla aşacağız demiştik. Zaferden emin ve yakınız ama temkinliyiz. Koronavirüs küresel salgının beraberliğinde birçok zorluğu getirdi. Salgın hastalık ülkemize ulaşmada ilk dönemi yani salgına hazırlık, karantina ve önlemlerin neler olabileceği hazırlık dönemiydi.
"Bu aşamada aldırdığımız tedbirler bize 3 ay kazandırdı. İkinci bölüm ise tanımadığımız bu düşmandan nasıl korunacağımızı öğrenmekle uğraşma dönemiydi. Nasıl bulaşıyor, nasıl hasta ediyordu? Kişisel hangi tedbirler alınabilir, sosyal hayatımızı nasıl düzenleyebiliriz sorularıyla geçen üçüncü dönem.
"Salgın döneminde kontrollü sosyal hayatın nasıl olabileceğine odaklandık. Bu dönemde dijital altyapımız çok hızlı sonuç almamızı sağladı. Üçüncü dönem ise mücadele dönemiydi. Salgın ilerledikçe hastalarımızı nasıl tedavi edeceğimizi öğrenmeye başladık. Bu bölümde çok canımız yandı, büyük kayıplar verdik.
"Güçlü sağlık altyapımız dünyada hastaların entübe edildiği, oksijen maskeli hastaların sıra beklediği durumlardan bizi korudu. Hiçbir altyapı eksikliği yaşamadık.
"En iyi ve en etkili tedaviyi en kısa sürede devreye aldık. Evde izolasyon önlemleri ve filyasyon çalışmalarıyla tam bir seferberlikle hastalıkla mücadele ettik. Salgın yönetiminin en zorlu günleri bu günlerdi.
"Dördüncü bölüm ise salgının kontrolünü ele alarak aşılama programımızın başladığı, salgının gerileyip insanlığın ve bilimin kazanmaya başladığı aşama. Şu an bu aşamadayız ve salgının kısa sürede son bulacağına inancım tam.
"Salgınla karşılaşmadan önlemler aldık, salgından toplumumuzu korumak için tedbirler aldık ve şimdi de aşıyla salgından kurtulmanın eşiğindeyiz.
"Salgın sebebiyle 50 bine yakın vatandaşımızı kaybettik. Salgın sebebiyle ertelenen sağlık hizmetleri nedeniyle yaşadığımız kayıp bundan çok daha büyük. Bu durumun temel sebebi salgın dışında sağlık hizmetinin yavaşlaması ya da vatandaşlarımızın salgın dışındaki sebeplerden hastaneye gitmelerinden imtina etmeleridir. Benzer birçok hastalığın teşhisinde azalış olurken o hastalığa bağlı kayıplarda artışlar yaşadık.
"Salgın döneminde yüzde 56 azalmasına rağmen kalp krizine bağlı ölümler yüzde 10'dan fazla artış gösterdi.
"Biz Covid-19 ölümlerini DSÖ'nün belirlediği kriterlere göre tespit edip 50 bin kaybımız var derken, dolaylı nedenlerle en az bir bu kadar daha vatandaşımızı kaybettik.
"Dünya genelinde de durum farklı seyretmedi. Bugün küresel ölçekte en az 3,9 milyon insan hayatını kaybetti ancak doğrulanmamış vakalar ve sağlık hizmetine erişimin kısıtlanması gibi 10 milyonun üzerinde ölüm de Covid-19 ve onun yıkıcı etkisi değerlendiriliyor.
Üzücü olan hastalığı geçirmiş kişileri hastalığın bıraktığı hasarlarla neyin beklediği konusudur. Gelecek 3 yıl boyunca mevcut ölümlerin üç dört katı kadar daha kayıp beklendiği belirtilmektedir. Bu son derece hazin vahim tablo ve beklentidir. Öyle görünüyor ki gelecek 3 yıl bu hasarı telafi etmekle geçecektir.
"Dünyanın en iyi aşı programlarından birini yürütüyoruz."
"Ağır bedeller ödedik ama güzel günlere çok ama çok yaklaştık. Son dönemeçte hata yapmadan bu dönemi kapatalım. Lütfen herkes kendi kişisel güvenlik çemberini oluşturarak bir süre daha dikkatli olmalı ve vakit geçirmeden aşısını olmalı.
"Bugün vaka sayısı 5 bin 809. Dün 6 binin üzerindeydi biliyorsunuz. Pazartesi ve salı bir yükselişle kendisini gösteriyor salgın. Vefat sayımız 65. İyileşen sayımız 5 bin 917. Hasta sayısı 550. Ağır hasta sayımız binin altına düşmüştü, giderek düşmeye devam ediyor, 763. Toplam vefat sayımız da 49 bin 358. 50 bine yaklaşmış olduk.
"Biz özellikle şu dönemde hızla 18 yaş ve üzeri olan vatandaşımızı aşılamak istiyoruz. Ne kadar erken yapabilirsek, toplumsal bağışıklığı o kadar erken sağlayabileceğimizi, erken dönemde bir tedbir anlamında çözüm olacağına inanıyoruz. 25 yaşa kadar inmiş oldu, bugünden söyleyebilirim, cuma günü itibariyle 18 yaşından gün almış olan bütün vatandaşlarımızı tanımlamış olacağız. 55 milyona yakın vatandaşımızın en az yüzde 70'ini Kurban Bayramı'na kadar en az bir doz aşılanmış olmasını sağlamak istiyoruz. Vatandaşlarımızın bu süreçte aşı noktasında daha hassasiyetle aşılarını olmalarını rica ediyorum. Erken dönemde aşılarımızı olma gayret ve çabası içinde olmamız önemli.
"Önümüzdeki süreçte 18 yaşa kadar indirdiğimiz bu dönemde, aşının tedariğiyle birlikte yine Bilim Kurulu'muzda değerlendirilmiş olur, 6 haftalık süreyi daha da erkene çekebiliriz. Bu tamamen 18 yaşa kadar vatandaşımızın en az 1 kez aşılanmasını sağlamak ve gelebilecek aşıda sorun olmadığını gördüğümüzde hızla ikinci aşılarını da vatandaşlarımızın yapmak, Delta varyantına karşı etkinliğin hızla sağlanmasını oluşturmak istiyoruz.
"Faz 3 çalışması 29 merkezde 40 bin 800 kişi üzerinde yapılacak. Plasebo yerine kıyaslamalı olarak Sinovac'la birlikte yapılıyor olacak. Ayrıca Macaristan, Azerbaycan, Kırgızistan'da da faz 3 çalışması yapılmış olacak. İlave birkaç ülkeyi daha bu çalışmayı katmayı düşünüyoruz. Onunla ilgili görüşmeler devam ediyor.
"Delta plusla ilgili daha ülkemizde görüldüğünü bilmiyoruz, yani görülmedi, tespit etmedik. Delta varyantıyla ilgili şu ana kadar sekansı yapılmış olan, adı konan 134 vakamız oldu. Toplam 16 ilimizde görüldü. Giderek illerdeki dağılımı artmaya başladı. Yoğunluklu olarak da İstanbul'da görüldü. İstanbul'da 82 vaka, Düzce'de 18, Van'da 8, Ankara'da 4, İzmir'de 3, diğer illerimizde 1-2 olmak üzere toplam 16 ilimizde görüldü. Ülkemizde çok ciddi oranın olmadığını bilmiyoruz ama artabileceğinden şüphe ediyoruz. Aşıların bu varyanta da etkili olduğunu biliyoruz. Etkili olan aşıları erken dönemde bir an önce yapılmasının önemiyle birlikte biz 2 dozda delta varyantına daha güçlü bir etkinin olduğunu da biliyoruz. Önümüzdeki süreçte 18 yaşa kadar indirdiğimiz bu dönemde aşının tedarikiyle birlikte muhtemel 6 haftalık süreyi daha erkene de, 4 haftaya da çekebiliriz. Önümüzdeki haftalar bunu netleştirmiş oluruz. Tamamen 18 yaşa kadar vatandaşımızın en az bir kere aşılanmasını sağlamak birinci hedefimiz. İkincisi de hızla ikinci aşılarını vatandaşlarımızı bir an önce yapmak. Dolayısıyla delta varyantına karşı etkisini oluşturmak istiyoruz.
"Şu ana kadar bize Sinovac aşısının, 100 milyon dozun gelmesi gerekiyordu, en geç nisan sonunda. Şu ana kadar gelen aşı miktarı 34 milyon oldu. Biontech baştan hatırlarsanız Aralık 27'de 4,5 milyon Mart sonuna kadar teslim edilmek üzere anlaşma yapmıştık. Biz haziran ayında 30 milyon doz aşının gelmesi şeklinde bir sözleşme yapmıştık. Bu 30 milyondan 20 milyon aşımız gelmiş oldu. Pazartesi ve salı da 5 milyona yakın gelmiş olacak. 30 milyona tamamlanması temmuzun ilk 3-4 gününde olabilir. Şu ana kadar 24,5 oldu. Bu anlamda ciddi bir sorun olmadığını söyleyebilirim. Uğur Hoca da üzerinde hassasiyetle durmaya gayret ediyor.
"Biz şu an biliyorsunuz Hindistan, Brezilya, Güney Afrika gibi ülkelere, hatta Pakistan ve Afganistan gibi ülkelere karantinayı uyguluyoruz. 1 Temmuz itibariyle bunu biraz daha detaylandırmış olacağız. Belki bazı ülkelerde yasak koymak gerekebilir. Biz yurt dışından gelen, Rusya'dan gelen dahil olmak üzere, son 48 saatte antijen, son 72 saatte PCR istiyoruz biliyorsunuz. Özellikle yurt dışından gelenlerle ilgili yaygın bir şekilde örneklem yöntemiyle PCR çalışıyoruz. Bu örneklemle birlikte, geldiği ülkeden bize gösterilen PCR ve antijen sonucu dışında, bizim örneklem yöntemiyle yaygın yaptığımız testlerde bir artış oranı, giderek durumun kötüye doğru arttığını hissettiğimizde de gereği yapılmış olur.
"Bu dönemde vakaların hareketlilik ve temasla birlikte çok arttığını biliyoruz. Normalde bu kısıtlamaların kaldırılmasıyla birlikte düşüşün stabil bir döneme girdiğini görüyoruz. Vakalar 5-6 bin bandında sabit kalmaya başladı. Bu hareketliliğin artışıyla birlikte genelde bu kadar sabit kalma sonrası daha önce de İngiliz varyantında gördüğümüz şekliyle, genelde yukarı doğru çıkış eğilimini görmüş oluruz, bu endişemiz var mı var. Bu dönemde yukarı doğru çıkıştan ziyade daha sabit kaldığını, daha önceki İngiliz varyantında görülenden farklı olarak yoğun aşılama yaptığımızı, aşının etkisiyle yukarı doğru çıkışın baskılandığı kanaatindeyiz. Aşılamayı giderek yoğunlaştırmak kaydıyla buradaki statik durumun giderek aşağı inebileceğini umuyoruz. Önümüzdeki dönemde zorunlu olmadıkça kısıtlamaları yapmak istemiyoruz. Herkesin özellikle kişisel güvenlik çemberini oluşturması gerektiği kanaatindeyiz.
"Biz hızla ülkemizden pandemiyi çıkarmak istiyoruz, buna odaklanmış durumdayız. Vatandaşımızı bu dönemde yoğun bir şekilde aşılamayı sağlayarak toplumsal bağışıklığı sağlamak istiyoruz."