İktidar sosyal medyanın yanı sıra gazete, televizyon ve internet haber sitelerine yeni kısıtlamalar getirecek kanun teklifini TBMM’ye sunmaya hazırlanırken, CHP’nin eylül ayı Basın Özgürlüğü raporunda yine erişim engelleri öne çıktı. En çok erişim engeli kararı çıkartılan haberler, iktidar yöneticilerinin yolsuzluk ve usulsüzlüklerine ilişkin iddiaları gündeme getiren haberler oldu. Raporda, erişim engellemelerini duyuran haberlere dahi erişim engeli getirildiği belirtildi.
Eylül ayı Basın Özgürlüğü raporunu açıklayan TBMM’nin gazeteci kökenli milletvekillerinden CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, adli yılın başlamasıyla en az 45 gazetecinin hakim karşısına çıktığını, 8 gazetecinin haber takibinin engellendiğini, HalkTV, Tele1 ile Birgün, Cumhuriyet ve Sözcü gazetelerine idari para ve ilan kesme cezaları verildiğini açıkladı.
Çakırözer, “Türkiye’de bunca sansür, yasak, baskı ve engelleme varken hâlâ Meclis’e basını ve sosyal medyayı kısıtlayacak yasalar getirilebiliyor olması bu iktidarın en büyük ayıbıdır. Türkiye’yi zaten dipte olduğumuz basın ve ifade özgürlüğü alanında daha da geriye götürecek yeni yasaklardan kaçınmalıyız. İhtiyacımız olan yeni yasaklar değil tam tersine anayasal hak ve özgürlüklerimizin önüne konan engelleri kaldırmaktır” dedi.
Çakırözer’in kamuoyu ile paylaştığı Eylül ayı ifade ve basın özgürlüğü ihlalleri şöyle sıralandı:
"Eylül ayında en az 45 gazeteci hâkim karşısına çıktı"
Eylül ayında en az 45 gazeteci hâkim karşısına çıkarken, 6 gazeteciye hapis cezası verildi.
A3 Haber Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Gençel, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı.
KRT TV Genel Müdürü Adnan Bulut ve gazeteciler Ferhat Çelik, Mustafa Hoş, Öznur Değer, Faruk Arhan yaptıkları paylaşımlar ve haberler gerekçe gösterilerek açılan soruşturmalarda ifadeye çağrıldı.
Baransel Ağca hakkında açılan soruşturma davaya dönüştü. Haber takibi sırasında gözaltına alınan gazeteci Yelda Çiçek’e 1 yıl 8 ay hapis cezası verildi. Gazeteci Nurcan Yalçın’ın 20 yıla kadar hapis istendi.
Mezopotamya Ajansı muhabiri Dindar Karataş’ın, Gazete Yolculuk muhabiri Buse Söğütlü’nün, Gazeteci Roza Metina’nın davalarında ceza talep edildi.
Gazeteciye saldırı, tehdit, engelleme
Haber takibi sırasında gazetecilere yönelik engellemeler eylül ayında da devam etti. 3 gazeteci saldırıya uğradı, 8 gazetecinin haber takibi engellendi.
Gazeteci Celal Eren Çelik, kafede yumruklu saldırıya uğradığını açıklarken, Aydınpost gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Erman Çetin ve kameramanı Didim’de kurulan Cumartesi pazarında sokak röportajı yaptığı sırada pazarda esnaflık yapan kişiler tarafından tehdit edildi ve saldırıya uğradı.
FOX Haber muhabiri Barış Kaya, AKP Sözcüsü Ömer Çelik’in düzenlediği basın toplantısına alınmadı.
İstanbul Bakırköy'de “1 Eylül Dünya Barış Günü” mitinginin engellenmesine yönelik basın açıklamasını takip eden gazeteciler polis tarafından ablukaya alınarak haber yapmaları engellendi. Diyarbakır’ın Ofis semtinde yapılan basın açıklamasını takip etmek isteyen Mezopotamya Ajansı muhabirlerine de polis müdahale etti.
Jiyan Haber Gazetesi İmtiyaz Sahibi İdris Yayla, kimliği belirsiz kişilerce telefonla aranarak ölümle tehdit edildiğini duyurdu.
TV yorumlarına para cezaları yağdı
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Basın İlan Kurumu (BİK) Eylül ayında da televizyon kanalları ve gazetelere ceza yağdırdı. 3 televizyon kanalına para cezası ve yaptırım uygulanırken, 3 gazetenin 100 gün resmi ilan cezası kesinleşti.
Tele1’e Merdan Yanardağ’ın ifadeleri nedeniyle üç ayrı idari para cezası, gazeteci İsmail Saymaz’ın yorumu nedeniyle de Halk TV’ye idari para cezası verdi. Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Cengiz Ergün’ün sözleri nedeniyle de TR35 kanalına yaptırım uygulandı.
Mahkeme kararına rağmen ilan ambargosu
BİK'in 2019 yılındaki yönetim kurulu toplantısında verdiği ilan kesme cezaları bu ay uygulamaya konuldu. BİK, BirGün’e sadece bu ay tam 22 gün ilan kesme cezası uyguladı.
Cumhuriyet gazetesine verilen toplam 74 günlük resmi ilan kesme cezasının 35’i uygulamaya başlanırken, 39 günlük cezanın mahkeme kararının kesinleşmesiyle önümüzdeki aylarda uygulamaya konulacağı bildirildi.
İki ayrı mahkeme, ‘Kusur ve suç yok' diyerek, belgeli haberlerin doğruluğunu teyit etmesine rağmen, yargı kararını hiçe sayılarak Saygı Öztürk’ün bir yıl önce AKP'li Bahar Ayvazoğlu'nun yakınlarının devlette nasıl yükseldiklerini yazdığı yazısı için Sözcü Gazetesi’ne ‘4 gün basın ilan durdurma' cezası kesildi.
BirGün gazetesinde yayımlanan “TÜBİTAK damadın vakfına çalışıyor” başlıklı haber nedeniyle İmtiyaz Sahibi İbrahim Aydın ve muhabir İsmail Arı’ya 100 bin TL’lik dava açıldı.
Sağlık Bakanı Yardımcısı Sabahattin Aydın, eşine ait şirketin Sağlık Bakanlığı’ndan ihale aldığına ilişkin haberleri nedeniyle BirGün, Evrensel ve Cumhuriyet gazetelerine 100’er bin liralık tazminat davası açtı.
En çok engelleme ihale haberlerine
İnternet haber sitesi ve haber içeriklerine yönelik engelleme ve içerik kaldırmalar eylül ayında da hız kesmeden devam etti.
Onlarca haber sitesindeki 12 ayrı haber başlığı erişime engellendi ve dijital ortamdan tamamen silindi. Bunlar arasında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin AKP’li bir üyesine ilişkin, Gercüş Belediye Başkanı’na ilişkin ihale iddiası haberleri, AKP Mersin il başkanına ilişkin kaçakçılık iddiası haberleri, Dilek Doğan’ın polis kurşunuyla öldürüldüğüne ilişkin haberler, Sağlık Bakanlığı eski müsteşarının yakınlarına usulsüz sağlık raporu çıkardığı iddialarına ilişkin haberler, Şerif Zindaşti dava sürecine ilişkin haberler yer aldı.
Erişim engellemelerini kamuoyuna duyuran haberlere de art arda erişim engeli getirildi. En dikkat çekici örnek Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan’ın arkadaşının aldığı ihalelere ilişkin iddiaları gündeme getiren haberlere getirilen erişim engellerinin haber yapılmasının da engellenmesine ilişkin 4 karar oldu.
JinNews haber ajansının internet sitesine erişim 2 kez engellenirken, Mezopotamya Ajansı’nın internet sitesine de erişim engellendi.