Koronavirüs salgının ardından Türkiye yerli test kiti üretimi için hemen çalışmalara başladı. Bioeksen adlı şirket kit üretimi için yetkilendirildi. Daha sonra kit piyasasına RTA ve Gensutek firmaları da girdi ve Devlet Malzeme Ofisi’nin (DMO) açtığı ihaleler üzerinden kit tedarikini yapmaya başladı. Bu firmalardan her ay toplam 3 milyon 200 bin kit alınıyor. Kitler 190’a yakın merkeze gönderiliyor.
4 ay önce, Temmuz 2020’de medikal sektörüne giren Yeni Berke Medikal’in Genel Müdürü Haydar Özkök, üretici firma "Bioeksen batmasın diye hac turizmi yaparken, medikal sektörüne girdiklerini" belirterek, “Bir yangın var. Söndürülmesi gerekiyor, onun için devletimizin yanındayız” dedi.
Konuyu TBMM gündemine getiren CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, firmanın hiçbir medikal tecrübesinin olmadığını belirterek, “Sağlık Bakanlığı’nda yıllarca varlığını bildiğimiz bir cemaatin umre ve hac organizasyonunu yaptığını biliyoruz” diye konuştu.
Bioeksen firmasının ürettiği kitler ise piyasaya, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen Yeni Berke Medikal adlı şirket tarafından sürülmeye başladı. Yeni Berke şirketinin merrkezi, Ankara'da Atatürk Bulvarı No:117/12 adresinde Anadolu Umre Grubu ve Berke Turizm bulunuyor. Konuyu araştırmak için Yeni Berke Medikal’in bu adresine adresine gidildi. Adreste ne medikal şirketinin tabelası, ne de soğuk taşıma zinciri vardı. Atatürk Bulvarı üzerindeki binanın 3’üncü katındaki şirketin kapısında ise 'Anadolu Umre Grubu’nun tabelası bulunuyor. Burada hac ve umreye gitmek isteyenlerin kaydı yapılıyor.
Yeni Berke Medikal’in internet sitesinde testlerin satışı için “tek yetkili” firma olduğunu belirtiyor. Sitede ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Her alanda yerli ve milli imkanları en üst seviyeye çıkarmakta kararlıyız" ifadesi bulunuyor.
Yaklaşık 2 ay önce Bioeksen ile pazarlama üzerine anlaşma yaptıklarını aktaran Yeni Berke Medikal Genel Müdürü Haydar Özkök, hac turizmi yapan firmayken neden medikal işine girdiklerinin ANKA’ya açıkladı.
Odasında örnek olarak bir kutu test bulunduran Özkök, Bioeksen’in üzerinden pazarlama yükünü aldıklarını belirtti. Özkök, testlerin tanesini 1,65 dolara Bioeksen’den aldıklarını belirterek, testleri aldıkları fiyata piyasaya sürdüklerini söyledi. Özkök, testlerin yanında tanesi 15 cent olan taşıma tüplerinden kar ettiklerini ekledi: “Aldığımız fiyata piyasaya sürüyoruz. Örneğin 2 milyon test istiyorsa, bizden de 1 milyon bu tüpten alıyor.”
Devlet büyüklerini de hacca götürdükleri bilgisini paylaşan Özkök, Bioeksen’in batmaması için hac işleri yaparken medikal işine girdiklerini belirterek, “Burada bir yangın var. Yangını söndürecek frima o. Karınca kararınca bir şey yapmak lazım. Eğer Yeni Berke olmasaydı, Bioeksen batmıştı” dedi.
Test kiti üreten Bioeksen firmasının batırılmak istendiğini öne süren Özkök, hac ve umre turizmi ile uğraşırken sektöre neden girdiklerini şöyle anlattı:
“Biz olmasak Bioeksen belki Türkiye’yi terk edecekti. Firma batarken biz bu firmaya destek çıktık. Bioeksen vaatlerini yerine getirememeye başlamıştı. Biz de sahadayız. Hem bürokrasi olarak da kulağımıza geliyordu. Bioeksen, Ankara’ya gelmişti, aradık. ‘Durum nedir?’ dedik. ‘Batıyorum’ dedi. Ne kadara ihtiyacı olduğu sorduk. 70 milyon liraya kadar destek sunduk. Sonra firma ayağa kalktı. Daha sonra Bioeksen’e devletten ödeme geldi. 200 milyon lira devletten alacağı olan firma 102 milyon lirasını devlete bağış yaptı, geri kalan 98 milyon lirasın hesabına aldı. Şimdi bize borcunu taksit taksit ödüyor. Üstüne bir kuruş da koymak yok. Faizdir, nedir de yok. ”
Bioeksen’in ürettiği test kitleri için ABD’ye Sağlık Bakanlığı’na bağlı FDA (Food and Drug Administration) onayının 15 gün önce alındığını belirten Özkök, test kitlerinin 5 gün dayanabildiğini ve soğuk zincire ihtiyaç olmadığını ifade ederek, testlerin bozulmaması için soğuk depolarını ihtiyaç olmadığını ileri sürdü: “Zaten ürün üretildiği gibi gidiyor. 200 bin üretildiyse, hemen paketlenip gönderiliyor.”
Yeni Berke Turizm Taşımacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ise 24 Eylül 2013 tarihinde Gaziantep’te kuruldu. Şirketin ortakları İhsak Aydos ve Semih Yazgan’dı. İki ismin adresi Ankara Keçiören olmasına rağmen Gaziantep’te şirketi kurmayı tercih etmişlerdi. 23 Aralık 2014 tarihinde şirket Ankara’ya taşındı. Şirket Ankara’da da adres değiştirdi ve Atatürk Bulvarı No:117/12 adresine taşındı. Bu süreçte şirket el değiştirdi. Şirket en son 5 Ağustos 2019 tarihinde Haydar Özkük’e geçti. Yeni Berke, 17 Temmuz 2020 tarihinde medikal işine girdi. Şirketin adı Yeni Berke Turizm Taşımacılık Petrol Av Malzemeleri Medikal Gıda İnşaat Enerji Madencilik Dış Ticaret İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi oldu. Şirket turizm ve taşımacılık işine petrol, av malzemeleri, medikal, gıda, inşaat, enerji, madenciliği de ekletti. Ayrıca ithalat ve ihracat yapacağını beyan ederek ticaret siciline işletti.
Şirket medikal, hastane, klinik, poliklinik, laboratuvar, doktor muayeneleri ile sağlık kuruluşlarının ihtiyaçları olan tıbbi cihaz ve yedek parçaları, laboratuvar malzemeleri, röntgen alet ve malzemelerinin yanı sıra birçok medikal ürünün alım-satımını yapmaya yetkili kılındı.
Mevzuata göre Bioeksen’in sattığı bu test kitlerinin Ürün Takip Sistemi’ne (ÜTS) girişi yapılarak satılması ve onu satın alan Yeni Berke Medikal’in de son alıcıya öyle ulaştırması gerekiyordu. Konuya ilişkin bilgi veren kaynaklar, satış sırasında ÜTS’ye giriş yapılmış olsaydı, Türkiye’de ne kadar test yapıldığının ve bu testlerin kaçının pozitif olduğunun ortaya çıkacağını söylüyor. Ancak mevcut sistemde hastaneler, test merkezleri Devlet Malzeme Ofisi’ne (DMO) talepte bulunuyor, DMO üretici firmalara sayıyı bildiriyor. Firmalar bildirilen sayı kadar DMO’nun istediği kadar kiti tedarik ediyor
CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel de konuyu Meclis gündemine taşıdı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Adıgüzel, açıklama yaptı. Adıgüzel, firmanın hiçbir medikal tecrübesinin olmadığını vurgulayarak, “Sağlık Bakanlığı’nda yıllarca varlığını bildiğimiz bir cemaatin umre ve hac organizasyonunu yaptığını biliyoruz” dedi. Firmanın Bakan Koca ile bağlantısı olduğunu ileri süren Adıgüzel, “Sağlık Bakanı bu işin göbeğindedir” iddiasında bulundu.
Adıgüzel, Bakan Koca’ya “Üretici firmalardan kitleri doğrudan mı alıyorsunuz, yoksa aracı kurumdan mı alıyorsunuz? Aracı kurumun ruhsatı var mı, medikal tecrübesi var mı? Aradaki rant kimlere gidiyor?” diye sordu.
Cumhuriyet