ABD'de yasama organı Kongre'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Başkanı Nancy Pelosi, Başkan Yardımcısı Mike Pence ve kabine üyelerine 25. Madde'yi tetikleyerek Başkan Donald Trump'ı görevden almaları için çağrıda bulundu. Pelosi, bu taleplerinin kabul edilmemesi durumunda Kongre'deki Demokratların azil süreci başlatabileceğini ifade etti.
20 Ocak'ta yapılacak görev değişimine dikkat çeken Pelosi, "13 gün de kalmış olsa her gün ABD için bir korku filmine dönüşebilir" dedi.
Kapitol Binası'nda alışılmışın dışında bir basın toplantısı gerçekleştiren Pelosi, Trump'ın kabine üyelerinin teker teker adlarını sayarak "Neden harekete geçmiyorsunuz?" diye sordu ve ekledi; "Bu tehlikeli adam 13 gün boyunca demokrasimize saldırabilir mi diyeceksiniz?".
Pelosi, Pence'ten gelecek günlerde 25.Madde'yi kullanıp kullanamayacakları hakkında bilgilendirme yapmasını istediğini söyledi. Temsilciler Meclisi Başkanı, Senato Azınlık Lideri Chuck Schumer ile birlikte Pence'i aradıklarını ancak 20 dakika hatta bekletilmelerine rağmen Başkan Yarımcısı'nın kendilerine dönmediğini ifade etti.
Pelosi, Pence ve kabine üyeleri 25. maddeyi kullanmazsa Trump'a yönelik azil süreci başlatacaklarını söyledi. Demokratların bu durumda Trump'ı görevden alabilmek için Senato'daki bir grup Cumhuriyetçiden de destek alması gerekecek. Temsilciler Meclisi daha önce de Trump'ın azledilmesi yönünde oy kullanmış, ancak Senato Trump'ı aklamıştı.
Dünkü olaylardan sonra Temsilciler Meclisi'nin güvenlik sorumlusunun istifa edeceğini duyuran Pelosi, Kapitol Polisi şefinin de istifasını beklediğini söyledi.
Çarşamba günü Trump yanlısı binlerce protestocu, Biden'ın seçim zaferini resmileştirecek oturum gerçekleştirilirken Kongre binasının çevresini kuşatmıştı. Bir grup protestocu Kongre'ye ev sahipliği yapan Kapitol Binası'nın içine girdi. Olaylarda 4 kişi hayatını kaybetti. Kapitol'de güvenlik sağlandıktan sonra oturum devam etti ve Biden'ın zaferini resmileştiren Seçmenler Kurulu oyları sayıldı.
25. Madde nedir?
John F. Kennedy'nin öldürülmesinden sonra oluşturulan 25. Madde, mevcut başkanın görevini yapamayacak hale gelmesi durumunda görev değişikliği yapılabilmesini hedefliyor.
Maddenin 4.bölümü, başkanın görevi yürütemeyecek hale gelse bile görevi bırakmayı kabul etmemesi durumunda yapılabileceklerden söz ediyor.
Bazı uzmanlara göre 25. Madde yazılırken Kongre üyeleri fiziksel ve ruhsal problemlerden söz ediyordu.Bazı akademisyenler ise maddenin görevdeki başkan "ülkeye tehlike oluşturmaya başladığı zaman" kullanılabileceğini savunuyor.
25. Madde'nin tetiklenmesi için Pence'in ve kabinesinin çoğunun Trump'ın görevi devam ettirmeye uygun olmadığını iddia etmesi gerekiyor.
Trump bu durumda başkanlık yapabilecek durumda olduğu itirazında bulunabilir. Yine Pence ve kabinenin çoğu bu iddiaya karşı çıkmazsa Trump iktidarda kalır. Pence ve kabine Trump'ın itirazına rağmen şikayetlerini sürdürürlerse son kararı Kongre veriyor. Kongre'nin iki kanadının üçte ikisi de Trump'a karşı oy kullanırsa Başkan, 25. Madde ile görevden alınır.
Azledilmek başkanın görevden alınması anlamına gelmiyor. Azil süreci, Temsilciler Meclisi'nin Trump'a suçlama yöneltip bu suçlamaları Senato'ya göndermesinden ibaret.
Eğer Temsilciler Meclisi'nin 435 üyesi başkana suçlamaların yöneltilmesini kabul ederse dosya Senato'da görülüyor. Senato daha sonra başkanın suçlu olup olmadığını belirlemek için duruşmalar gerçekleştiriyor. Anayasa'ya göre bir başkanın suçlu bulunup görevden alınması için Kongre'nin üçte ikisinin oyu gerekiyor.
Başkanların azledilmesi için "üst düzey suç ve kötü davranış" işlemiş olması gerekiyor. The Guardian'a konuşan ABD Anayasa profesörü Frank Bowman, Trump'ın halkı isyana teşvik etmekle veya ABD hükûmetini devirmeye çalışmakla suçlanabileceğini ifade etti. Bowman, Trump'a "Anayasa'ya sağdık kalmamak" gibi daha genel bir suçlama da yöneltilebileceğini ifade etti.