Türkiye, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli yıkıcı depremlerle sarsıldı. 44 bini aşkın yurttaş hayatını kaybederken binlerce insan da evsiz kaldı.
Felakette AFAD ve Kızılay'ın koordinasyonsuzluğu kadar, askerin sahaya geç çıkarıldığı iddiası da gündem oldu.
İddialarına ilişkin konuşan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, "Gerçekleri yansıtmayan yanlı iddialar iyi niyetle izah edilemez. MSB, ilk andan itibaren milletinin yanına koştu" dedi.
HURŞİT TOLON İLK KEZ KONUŞTU
Son olarak devletin 1999 Marmara Depremi'ne nasıl müdahale ettiğini o tarihte Kocaeli’nde Kolordu Komutanı olan Hurşit Tolon, Halk TV'den Fikret Bila'ya anlattı.
Tolon, şöyle konuştu:
“Deprem saat 03.02’de oldu. Biz birinci katta oturuyorduk. Hemen eşime balkona gitmesini ve orada beklemesini söyledim. Ben hemen Kolordu Karargahı’na geçtim. Depremden 7 dakika sonra 03,09’da karargâhtaydım. Karargâh subaylarıyla birlikte. Hemen Kolordu’ya bağlı birlikle temasa geçmeye çalıştık. Telefonlar çalışmıyordu. Kara Kuvvetleri’nin verdiği uydu telefonları ve telsiz haberleşme sistemlerini devreye soktuk.
Her askeri birliğin bir afet durumunda ne yapacağı önceden planlanmıştı. Kolorduya bağlı birlikler bu planlar çerçevesinde hemen harekete geçtiler. Ben 20 dakika sonra Valilik binasında Vali Memduh Oğuz ve Belediye Başkanı Sefa Sirmen’le buluştum. Hemen bir kriz masası kurduk. Helikopterle havadan deprem bölgesini taradık. Öncelikle müdahale edilecek yerleri saptadık ve askeri birlikleri, sivil arama kurtarma ekiplerini, itfaiye ekiplerini yönlendirdik.”
"20 BİN CİVARINDA ASKER İNMİŞTİ"
Tolon, Kolordu’ya bağlı 20 bin civarında askerin hemen sahaya indiğini, kurtarma faaliyetlerine başladığını, aynı anda seyyar mutfaklar ve çadır kentler kurulduğunu söyledi.
20 bin askerle de yetinmediklerini ayrıca diğer illerden üç tugay takviye getirildiğini de söyleyen Tolon şöyle etti:
“Gölcük’te ağır hasar vardı. Donanma etkilenmişti. Biz hemen Kara Kuvvetleri olarak Gölcük’e de yardıma gittik. Hemen seyyar mutfaklar, çadır kentler ve sahra hastanesi kurduk. Sakarya’da o zaman tuğgeneral olan Saldıray Berk Paşa vardı. O da Sakarya stadyumunda büyük bir çadır kent ve hastane kurarak, kurtulan depremzedeleri yerleştirmeye başlamıştı.”
TALİMAT BEKLEMEDİLER
Tolon, harekete geçmek için Başbakan’dan, Cumhurbaşkanı’ndan veya bakanlardan talimat beklemediklerini, Vali’nin koordinasyonunda hemen harekete geçtiklerini anlattı.
O zaman yürürlükte olan 1997 tarihle EMASYA Protokolü’nün hızla uygulandığını vurgulayan Tolon, şu ifadeleri kullandı:
“EMASYA Protokolü yetkiyi valiye veriyor, vali de bu yetkisini kullanarak askeri göreve çağırıyor. Örneğin vali de depremde mahsur kalsa protokol hemen işletilebiliyor. Asker üzerine düşeni yapıyor. Sistem hızla çalıştırıldı ve müdahale yapıldı. Sonra Başbakan ve bakanlar geldi. Çalışmalarımız hakkında bilgi verdik. Onlar da bize destek oldular, moral verdiler. Her ile bir bakan koordinatör olarak görevlendirildi. Birlikte çalıştık.”
Tolon, bu tür afetlerde önceliğin depremzedelerin canlı kurtarılması olduğunu, bu amaçla da arama-kurtarma-tahliye faaliyetine ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı.
"MARAŞ DEPREMİNDE YOL KENARLARINDA BATTANİYELERE SARILMIŞ CENAZELER GÖRDÜK"
Canları kurtarılan depremzedelerin sağlık merkezlerine kayıt altında ulaştırılmaları ve cenazelerin korunmasının çok önemli olduğunu vurgulayarak şu bilgileri verdi:
“Kurtarılan vatandaşlarımız hemen sağlık merkezlerine ulaştırıldı. Sağlam hastanelere ve sahra hastanelerine gönderildi. Karayollarının tıkandığı yerlerde depremzedeler helikopterlerle sağlık merkezlerine götürüldü. Çıkarılan cenazelerin korunması ve sahiplerine teslimi de çok önemlidir. Böyle hallerde vali her türlü tesise el koyma yetkisine sahiptir. Nitekim biz de cenazeleri korumak için Sefa Sirmen Bey’in girişimiyle İzmit’teki buz pateni sahasını devreye soktuk.