21 maddelik pakette hangi maddelerin değişeceği ileri sürülüyor?
Kulislerden edinilen bilgilere göre, anayasa değişikliği paketinin değiştirilmesi planlanan maddeleri başta AKP milletvekillerinin tepki gösterdiği, “yedek milletvekilliği ve seçilme yaşını 18’e indiren” hükümlerde düzenleme kesinleşti.
CHP'li Özel'den referandum çıkışı: Orada oyları saymazlar, tartarlar; iki taraf da yüreğini koyar teraziye!
Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya'nın kulis haberi şöyle:
Komisyonda görüşmesi sürerken, 21 maddelik Anayasa paketinin üçte birinde değişiklik olasılığı güçlendi.
Başta AK Parti milletvekillerinin tepki gösterdiği, “yedek milletvekilliği ve seçilme yaşını 18’e indiren” hükümlerde düzenleme kesinleşti.
Cumhurbaşkanı’na vekâletin kimin tarafından yapılacağına ilişkin düzenleme dahil, uygulamada problem yaratacak bazı maddeler ile eksiklik görülen hükümlerdeki düzenlemelerle paketin 7-8 maddesinde değişiklik amaçlanıyor.
Teklif üzerinde çalışan AK Parti’nin iki etkin ismi, milletvekillerinin tepki gösterdiği maddelerin metin dışına çıkarılabileceğini bildirdi.
Birinin şu cümlesi önemliydi:
"Yedek milletvekilliği Avrupa’nın 19 ülkesinde; bizde de belediye meclisi seçiminde uygulanıyor. 2012 Anayasa teklifimizde de vardı ama konsepti farklıydı. Bu sefer istediğimiz gibi tasarlayamadık. Büyük ihtimalle metin dışına çıkarırız."
Seçilme yaşını 18’e indiren maddeyi de tartıştıklarını belirtti, "Seçilme yaşı 25’e inince Meclis nasıl gençleşip dinamikleştiyse aynı şey olacak. Sanki Meclis’in tamamı 18 yaş olacak gibi yaklaşılıyor; ama tepki varsa düzeltilir" dedi.
İşte o maddeler
Değişiklik planlanan maddeler şöyle:
1- YAŞ: 3. maddesinde yer alan seçilme yaşını 25’ten 18’e indiren madde metin dışı kalabilir veya bir oran belirlenerek yeni bir düzenleme getirilebilir.
2- YEDEK: Yedek milletvekilliğini düzenleyen teklifin 5. maddesinin iptali kesinleşmiş gibi. Çünkü hem milletvekillerin tepkisi var, hem de çelişki yaratıyor. Bir yandan seçilemeyen sıradaki milletvekilinin yedek olacağına hükmediyor, ardından her seçim çevresinde en az iki olmak üzere beşte biri oranında partilerin yedek liste vermelerini şart koşuyor. Çifte liste kargaşası yaratırken, ikiden fazla milletvekili çıkaran illerde karmaşaya yol açıyor.
3- DOĞUŞTAN TÜRK: Cumhurbaşkanı adaylarının seçilme yeterliliğini düzenleyen teklifin 8. maddesindeki “doğuştan Türk” şartına gelen tepki dikkate alınıyor. Seçimden önce yargılanmasına başlanılan adaylarla ilgili düzenlemenin yapılması amaçlanıyor.
4- BAŞKOMUTAN: Anayasa’nın 117. maddesinin birinci fıkrasında “Başkomutanlık, TBMM’nin manevi varlığından ayrılmaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur” hükmü duruyor. Ancak, teklifin 9. maddesinde “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başkomutanlığını temsil eder” diyor. Buna TBMM ibaresinin de eklenmesi hedefleniyor.
5- VEKÂLET: Cumhurbaşkanı’na vekâ- lete ilişkin eleştiriler dikkate alınıyor. Seçilmiş kişiye, atanmışın vekâlet etmesinin yaratacağı sorunun giderilmesi; seçilmiş TBMM Baş- kanı’nın önüne atanmış birinin geçmesinin engellenmesi için düzenleme hazırlığı yapılıyor. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların seçilme yeterliliğine ilişkin boşluğun da giderilmesi amaçlanıyor.
6- MÜCBİR SEBEP: Olağanüstü hal ve savaş ile ilgili durumlardaki koşullar sıralanırken, “Savaş ve mücbir sebeplerle TBMM’nin toplanamaması hariç...” ibaresindeki gibi metin içinde yer alan “mücbir sebep” ve “diğer haller” gibi hukuki belirsizliklerin giderilmesi bekleniyor.
7- KARARNAMELER: Teklifin geçici 20. maddesi (B) ile referandumun kabulüyle Cumhurbaşkanı’na kararnameyle düzenleme yetkisi tanınırken, (G) Bakanlar Kurulu’nun tüm yetkilerini de mevzuat değişinceye kadar kullanma hakkı veriliyor. Ancak bir başka madde düzenlemesinde kararnamelerle ilgili Anayasa Mahkemesi’ne itiraz hakkını 2019’da getiriyor. Kararnamelerin denetiminde üç yıllık boşluk yaratıyor. Bu çelişkinin giderileceği vurgulanırken, tüzük ve yönetmeliklerin Danıştay denetimi dışına çıkaran düzenlemede de değişiklik yapılarak denetime alınması öngörülüyor.
Komisyonda hafta sonu ve tatil demeden tartışılan Anayasa teklifinin AK Parti cephesinde tepkilere karşılık gelen düzenlemeler şimdilik böyle...
MHP ile görüşme sonrası ne olacağını ise ileriki günlerde göreceğiz.