Ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik kriz tercihleri etkiledi. Ulaşım ve beslenme masraflarındaki artışın yanına yurt ve kira maliyetleri eklenince üniversite okumanın bedeli ağırlaştı. Kent ekonomileri için çok büyük önem taşıyan öğrenciler hayallerini değil, bütçelerini düşündü. Öğrencilerin hedefledikleri üniversitelerde okuma isteklerinin yerini ‘ekonomik kriz koşullarında en düşük maliyetle nerede okunabilir’ düşüncesine bıraktı.
Öğrenciler tercih stresini atlatsa da barınma stresi yaşıyor. Tercih sonuçları açıklanana kadar ekonomilerine uygun kalacak yer sorununu çözmek istiyor. Giderler her geçen gün arttığı için aylık sabit bir maliyet belirlemekte zorlanılıyor. Ancak yurt ve kira gibi en temel masraf kalemleri aylık en az 5 bin TL’yi buluyor.
TERCİHLERDE İSTANBUL’DAN KAÇINILDI
BirGün'den Asena Tuncan'ın haberine göre, Tercih Danışmanı Yasemin Yüksel Gün bu yıl öğrencilerin ve velilerin özellikle İstanbul için tercih yapmaktan çekindiğini belirtti. “Biz, bu kiraların hakkından gelemeyiz diyerek İstanbul’un ertelendiğine şahit oldum” diye aktaran Yüksel, ailelerin bütçe ve barınma açısından çok tedirgin olduğuna dikkat çekti. Artan maliyetler gerekçesiyle öğrencilerin kendi şehirlerinde veya kendi şehirlerinin yakınında okumak zorunda kaldığını ifade eden Yüksel, “Bu seneki tercih dönemi şimdiye kadarki hiçbir tercih dönemine benzemiyor, eskiden öğrenci sıralamalarına göre bir yol çizerdik bu sene ise tercihleri maddi durum belirledi” diyerek öğrencilerin ve velilerin Türkiye şartlarına yenik düştüğünü vurguladı.
ÖZEL YURT MU, YOKSA EV Mİ?
İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerin dışında Eskişehir ve Antalya gibi öğrencilerin yoğun olduğu şehirlerde de yurt ve kira bedelleri üniversiteliyi ve ailesini düşündürüyor.
İstanbul’da en düşük özel yurt ücreti 18 bin Türk lirası iken bu ücret Beşiktaş, Fatih, Kadıköy gibi öğrencilerin tercih ettiği ilçelerde daha da artıyor. İstanbul’un yanı sıra özel yurt ücretleri Ankara’da 16 bin Türk lirası ve İzmir’de 17 bin Türk lirasından başlıyor. Bu ücretler 100 bin TL’yi aşan sayılara kadar çıkıyor. Eskişehir ve Antalya’da konuştuğumuz özel yurtların ücretleri ise 17 bin Türk lirası ile 90 bin Türk lirası arasında değişiyor.
Özel yurt fiyatına evde kalabileceğini düşünen öğrenci ev kiralamaya yöneldiğinde de durum değişmiyor.
TERCİH DÖNEMİNDE EV ARANDI
Öğrencilerin sıklıkla tercih ettiği Beşiktaş’ta emlak danışmanları, ailelerin henüz tercih döneminde dahi çocukları için Türkiye’nin farklı yerlerinden İstanbul’a gelerek ev aramaya başladıklarını belirtti. Emlak danışmanları, normalde bu dönemde ev arayışının yoğun olmadığını, arayışın yoğun olarak okulların açıldığı döneme yakın yapıldığını fakat ailelerin kiraların yeniden artmasından duydukları endişeyle şimdiden ev aramaya başladıklarını ekledi. Ailelerin veya öğrencilerin kira fiyatlarını öğrendikten sonra yerleşecekleri muhtemel üniversitelerden uzak semtlere ev bakmaya gittiklerini aktardı.
Emlak danışmanlarının belirttiği bir diğer ayrıntı da öğrencilerin “paylaşımlı ev-oda” aradıkları. Paylaşımlı ev veya oda tanımı, genellikle 2-3 ranzadan oluşan ve ücreti kişi başı bin 250 ile 3 bin 500 TL arasında olan evler için kullanılıyor. Emlak danışmanları, paylaşımlı odaların yurt ve kira bedellerine göre uygun olduğu için öğrenciler tarafından tercih edilmeye başlandığını ifade ediyor.
İstanbul’da öğrencilerin yoğun olarak bulunduğu Beşiktaş, Fatih ve Kadıköy’de de kira ücretleri öğrencileri zorluyor. Beşiktaş’ta en düşük 2+1 daire için kira ücreti 7 bin Türk lirasıyken, kiralar Fatih’te 3 bin 500 ve Kadıköy’de 5 bin Türk lirasından başlıyor.
Ankara ve İzmir’de ise öğrencilerin yoğun olduğu Yenimahalle ve Bornova gibi ilçelerde en düşük kira ücreti 2 bin 500 Türk Lirasıyken, Eskişehir’de 2 bin 250 ve Antalya’da 3 bin Türk Lirasından başlıyor.
‘YÜKÜ HAFİFLETMEK İÇİN BAKANLIKLA GÖRÜŞÜYORUZ’
Tüm Yurt İşverenleri Sendikası (TÜYİSEN) Genel Sekteri Ömer Kurtaran BirGün’e yaptığı açıklamada özel yurtlarla ilgili bilgi verdi.
Açıklamada ilk olarak özel yurtların Gençlik ve Spor Bakanlığı’ndan (GSB) ruhsat alması gerektiğini belirten Kurtaran, ruhsatsız yurtların valilik tarafından kapatılacağını ve öğrencinin maddi ve manevi zarar göreceğini vurguladı.
Kurtaran, koronavirüs gerekçesiyle özel yurtların kan kaybettiğini, İstanbul ve Ankara dışındaki şehirlerde özel yurtların yüzde 40 ile yüzde 60 dolulukla zarar ettiklerini belirtti.
GSB’ye kayıtlı özel yurt ücretlerini paylaşan Kurtaran, kayıtlı olmayan ve yurt olarak anılan yerlerde astronomik fiyatlar çıkarıldığını söyledi. İstanbul’da özel yurt ücretlerinin 22 bin ile 95 bin TL olduğunu ifade eden Kurtaran, Ankara ve Konya hariç olmak üzere bu fiyatların Anadolu’da 8 bin ile 45 bin TL olduğunu belirtti. Kurtaran, özel yurt ücretleri arasındaki uçurum için “Aşırı lüks ve konfor arayan öğrencilere hitap eden iki yurtta fiyatların daha yüksek olması geneli temsil etmez” dedi.
GSB’ye bağlı 120 bin yatak kapasiteli 1200 özel yurt ve 130 bin yatak kapasiteli yaklaşık 1000 vakıf ve cemaat yurdu olduğunu belirten Kurtaran, GSB ile sıklıkla diyalog halinde olduklarını, öğrenciler ve ailelerin yükünü hafifletecek birtakım projeler üzerinde çalıştıklarını, özel yurtlarda kalan öğrenciler için destek talebinde bulunduklarını vurguladı.
YURT SORUNUNA RANZALI ÇÖZÜM
61 üniversitenin bulunduğu İstanbul'da sadece 22 adet KYK yurdu bulunuyor. Ancak yurt kapasiteleri megakentteki öğrencilere yetmiyor. Yeni döneme hazırlık yapan KYK müdürlükleri çözümü odalardaki yatak sayını artırmakta buldu. Yurtların yatak kapasitesi ranza sistemine geçilerek artırılmaya çalışıyor. 800 kişilik Vezneciler Kız Öğrenci Yurdu'nda 4 kişilik olan odalar 6 kişiye çıkarılırken İstanbul Teknik Üniversitesi öğrenci yurdu da ranza sistemine geçti. Yurtlarda odalardaki yatak sayısının artırılmasına sosyal medyada "20 yıl öncesine dönüş" denilerek tepki gösterildi.
KYK YURTLARI YETERSİZ
Sınava giren aday sayısı:
•3 milyon 8 bin 287
•İstanbul’da 14 devlet, 44 vakıf üniversitesi ve 3 vakıf meslek yüksekokulu olmak üzere toplam 61 üniversite bulunuyor.
•KYK Genel Müdürlüğü verilerine göre İstanbul’da toplam 22 KYK yurdu bulunuyor.
•İstanbul’da yükseköğrenim gören öğrenci sayısı İstanbul Valiliği verilerine göre 1 milyon 843.
•2022 yılı itibarıyla YÖK ve MEB verilerine göre yükseköğretime kayıtlı 3 milyon 800 bin öğrenci bulunuyorken, KYK yurtlarının toplam kapasitesi 700 bin ile 750 bin arasında.