Hamas lideri Haniye'nin suikasta uğraması üzerine Türkiye'de bir günlük milli yasilan edilirken Türkiye'nin diplomatik temsilciliklerinde de ulusal yas nedeniyle bayraklar yarıya indirildi. Bu kapsamda Türkiye'nin Tel Aviv'deki Büyükelçiliği ve Kudüs'te bulunan Filistin nezdindeki Başkonsolosluğunda da bayraklar yarıya indirildi.
ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞİM
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde "milli yas" ilan edilen isimler Cumhuriyet'in ilk yıllarından "mukaddesatçı" iktidarlara gelindikçe değişti. Türkiye'nin geçirdiği değişim "milli yas" tercihlerine de yansıdı.
Türkiye, Suudi Arabistan Kralı Abdullah bin Abdülaziz Al-i Suud ve İranCumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümlerinin ardından "milli yas" ilan ederken 1993’te görevi başında ölen Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve 2015’te hayatını kaybeden eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel için İran ve Suudi Arabistan yas ilan etmemişti.
MUHALEFETTEN TEPKİ
Muhalefet partileri Hamas lideri Haniye için alınan milli yas kararını eleştirdi.
İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu, “Devletin teamülleri vardır. Cumhurbaşkanının keyfine göre milli yas ilan edilemez. Bu Türk milletine bir dayatmadır ve kabulü mümkün değildir. Önemli kavramların devlet eliyle sulandırılmasını reddediyorum” açıklamasında bulunurken, Zafer Partisi'nden yapılan açıklamada, “AKP’nin Hamas liderinin ölümü üzerine milli yas ilanını kabul etmiyoruz. Bu yas, Türk milletinin değil, fanatik AKP’li yöneticilerin yasıdır. Müslüman Kardeşler’in İsrail’e karşı sürdürdüğü politikalar Filistin halkının soykırıma uğramasına yol açmıştır” ifadeleri kullanıldı.
TÜRKİYE'DE MİLLİ YAS İLAN EDİLEN ZAMANLAR:
Türkiye'de geçmişten bu güne ilan edilen milli yaslar şu şekilde:
1938 Atatürk’ün Vefatı
Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün cenaze töreninin ardından Türkiye’de Milli Yas ilan edildi. Aynı zamanda birçok ülkede de Atatürk’ün vefatı sebebiyle ulusal yas ilan edilmiştir. 21 Kasım 1938’de Atatürk’ün vefatının ardından Dolmabahçe Sarayı’nın çatısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sancağı yarıya indirildi. Ayrıca tüm ülkede okullar ve resmi daireler kapandı.
1973 İsmet İnönü’nün Vefatı
Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci Cumhurbaşkanı olan İsmet İnönü, 25 Aralık 1973’te vefat etmiştir. Cumhurbaşkanı İnönü’nün vefatının ardından Milli Yas ilan edilerek Türk Bayrağı yarıya indirilmiştir. Bakanlar Kurulu toplanarak cenaze töreninin bitimine kadar ülkede yas devam etti.
1989 Ayetullah Humeyni’nin Vefatı
İran İslam Devrimi‘nin Ruhani Lideri Ayetullah Humeyni ölünce, Türkiye Hükümeti 3 Haziran 1989’da ulusal yas ilan etti ve bayrakları yarıya indirtti.
1993 Turgut Özal’ın Vefatı
Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı olan Tugut Özal,17 Nisan 1993’te hayatını kaybetmiştir. Özal’ın vefatından sonra ülkede üç günlük ulusal yas ilan edildi.
2001 11 Eylül Saldırıları
11 Eylül 2001’de ABD'deki ticaret merkezleri olan İkiz Kuleler‘e yapılan terör saldırısı sonrasında ,13 Eylül 2001 tarihinde Türkiye’de ulusal yas ilan edildi.
2005 Papa II. Jean Paul’un Vefatı
2 Nisan 2005’te Papa II. Jean Paul hayatını kaybettikten sonra ülkemizde bayraklar yarıya indirilerek ulusal yas ilan edildi.
2011 Japonya Tohoku Depremi
11 Mart 2011’de, Japonya’nın Tohoku bölgesinde 9.0 büyüklüğünde deprem gerçekleşti. Deprem ve tsunamide çok sayıda insanın hayatını kaybetmesi nedeniyle Türkiye’de de milli yas ilan edildi.
2012 Rauf Denktaş’ın Vefatı
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın 13 Ocak 2012'deki vefatından sonra Türkiye’de dört günlük milli yas ilan edildi.
2014 Soma Maden Faciası
2014 yılında üç kere milli yas ilan edildi. İlki Türkiye’yi derinden sarsan Soma maden faciası oldu. 301 kişinin hayatını kaybettiği maden kazası sonrasında 13 Mayıs 2014 yılında üç günlük milli yas ilan edilmiştir.
2014 Filistin’deki Koruyucu Hat Operasyonu
8 Temmuz 2014 tarihinde İsrail tarafından Gazze’ye saldırı düzenlendi. Bu saldırıda bin 800’ü aşkın Filistinli hayatını kaybetti. Bu olayın ardından Türkiye’de üç günlük milli yas ilan edildi.
2014 Pakistan’ın Peşaver kentindeki Saldırı
2014 yılının Aralık ayında Pakistan’nın Peşaver kentine saldırı düzenlendi. Saldırıda 150 kişi yaşamını yitirdi. Olayın ardından Türkiye’de bir günlük milli yas ilan edildi.
2015 Kralı Abdullah bin Abdülaziz el Suud’un Vefatı
Suudi Arabistan Kralı Abdullah bin Abdülaziz el Suud 24 Ocak 2015 yılında hayatını kaybetti. Kralın vefatı sonrasında Türkiye’de milli yas ilan edildi.
2015 Süleyman Demirel’in Vefatı
Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. Cumhurbaşkanı olan Süleyman Demirel, 17 Haziran 2015’te vefat ettikten sonra ilan edildi. Cumhurbaşkanı Demirel’in vefatının ardının Türkiye’de 3 günlük milli yas ilan edildi.
2015 Ankara Garı Saldırısı
10 Ekim 2015 yılında Ankara Garı’nda terör saldırısı gerçekleşti. Bu bombalı saldırının ardından tam 109 kişi vefat etti. Bunun üzerine Türkiye’de iki gün milli yas ilan edildi.
2016 İstanbul Atatürk Havalimanı Saldırısı
28 Haziran 2016 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı’nda bir saldırı gerçekleşti. Türkiye’yi derinden yaralayan bu hain saldırıda 45 kişi hayatını kaybetti. Bunun üzerine ülkede bir günlük milli yas ilan edildi. Sadece Türkiye’de değil aynı zamanda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhhuriyeti’nde de bir günlük milli yas ilan edilerek bayraklar yarıya inidirildi.
2016 Dolmabahçe Polis Noktası Saldırısı
10 Aralık 2016 yılında gerçekleşen bu hain saldırı, İstanbul’un Beşiktaş ilçesindeki Beşiktaş Kulübünün stadyumu yakınında ve Maçka Demokrasi Parkı içinde gerçekleştirilen iki ayrı bombalı intihar saldırısı şeklinde olmuştur. Dolmabahçe saldırıları sonucunda 39 emniyet personeli ve yedi sivil vefat etmiştir. Bunun neticesinde 11 Aralık’ta bir günlük milli yas ilan edildi.
2017 Mısır’daki Sina Camii Saldırısı
24 Kasım 2017’de, Mısır’da Bir-al-Abed kasabasındaki El-Ravda Camisi’ne, Cuma namazı sırasında yaklaşık 40 silahlı kişi tarafından gerçekleştirilen bir saldırı düzenlendi. Bu saldırı neticesinde 309 kişi vefat etti ve yaşanan bu olay sebebiyle de Türkiye’de 1 gün milli yas ilan edildi.
2018 Gazze Sınır Protestoları
2018 yılındaki Gazze’de sınır protestolarında hayatını kaybedenler için 15-17 Mayıs tarihlerinde toplamda üç gün milli yas ilan edildi.
2023 Kahramanmaraş merkezli depremler
6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde 7.7, Elbistan ilçesinde ise 7.6 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. 10 kentte yıkıcı hasara neden olan depremler sonrasında binalar çöktü. Çok sayıda kişi yaşamını yitirdi. Yaralı sayısı ise on binlerle ifade ediliyor. Depremler sonrası 4. Seviye Alarm verildi. Böylece dünyanın çeşitli ülkelerinden yardımlar da kabul edildi. Depremler neticesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasıyla birlikte Türkiye’de 6-12 Şubat tarihleri arasında yedi günlük Milli Yas ilan edildi.
"MİLLİ YAS" NEDİR
Peki nedir bu milli yas? Milli yas, bir ülkenin veya topluluğun, ulusal bir trajedi, acı olay veya kayıp nedeniyle duyduğu üzüntü ve saygıyı ifade etmek amacıyla belirlenen bir dönemi kapsayan resmi bir yas durumunu ifade eder. Milli yas ilan edildiğinde, bayraklar yarıya iner, kamu etkinlikleri iptal edilir ve toplum genelinde sembolik bir yas dönemi başlar. Milli yasta o milletin tüm mensupları yas ilan etmiş sayılıp eğlence programları, etkinlikler ve spor müsabakalarına ara verilir. Ancak milli yas günleri resmi tatil sayılmaz ve milli yas ilan edilen günlerde işe gidilir.
BAYRAKLAR NEDEN YARIYA İNDİRİLİR
Milli yaslarda bayrakların yarıya indirilmesi geleneği eski deniz savaşlarına dayanıyor. Deniz savaşlarında mağlup olan gemi, galip tarafın bayrağını asıyordu. Bunu yapabilmek için de kendi bayrağını yarıya çekerek, üstte yer bırakmak zorundaydı. Hangi ulustan olursa olsun denizde birbirinin yanından geçen gemilerin, geçiş süresince bayraklarını yarıya indirme geleneği, bir saygı ifadesi olarak günümüzde de sürdürülüyor.
Odatv.com