Ayşın Akyarlı Savatlı / New York / Medyafaresi.com
ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası'nın (The Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act - CAATSA) 231. Bölümü uyarınca ABD tarafından Türkiye’ye yaptırım uygulanmasına karar verildi.
Bir buçuk yıl önce, Rusya’dan 2.5 milyar dolar değerinde S-400 hava savunma sistemi alımı yapan Türkiye’ye yaptırım onaylandı. Amerikan Hazine Bakanlığı tarafından açıklanan karara göre, Savunma Sanayi Başkanlığı ile başkanı dahil önde gelen yetkililerine yaptırım uygulanacak.
Yaptırım kararlarına göre, Savunma Sanayi Başkanlığı ABD’den ihracat lisansı alamayacak, Amerikan bankalarından 10 milyon doların üzerinde kredi kullanamayacak ve Dünya Bankası gibi uluslararası finans kuruluşlarından kredi alamayacak.
Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir ile diğer bazı üst düzey yetkililerin ABD Hazina Bakanlığı'na bağlı Yabancı Varlıkların Kontrolü Ofisi (OFAC) listesine eklenerek malvarlıklarının dondurulmasına karar verildi. Demir ile birlikte Mustafa Alper Deniz, Serhat Gençoğlu ve Faruk Yiğit’e vize kısıtlaması getirildi.
CAATSA uyarınca Rusya, İran veya Kuzey Kore ile ciddi bir savunma sistemi alışverişine girilmesi veya Moskova’dan istihbarat aracı sağlanması halinde bu işbirliğine giren ülkelere yaptırım uygulanması öngörülüyor.
ABD Dış İşleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo, “Rusya ile savunma ve istihbarat ilişkisi kurulmasına tolerasyon gösterilmeyeceği açıkça anlaşılacaktır”, diye belirtti. Türkiye’nin önemli bir müttefik ve bölgenin güvenliği açısından önemli bir partner olduğunu ifade ederek onlarca yıla dayanan Amerikan-Türk etkin savunma işbirliklerinin devamı için acilen Türkiye’nin S-400 savunma sistemini elinden çıkarmasını beklediklerini vurguladı.
ABD tarafından NATO üyesi bir ülke olan Türkiye’nin savunma sistemine yönelik böyle bir karar alınması kimi kesimlerce şaşkınlıkla karşılandı.
Bugün alınan Türkiye’ye dönük yaptırım kararına kadar, Trump yönetimi sadece Çin’e Rusya’dan aldığı S-400'ler ve Sukhoi Su-35 saldırı uçakları alımı nedeniyle yaptırım uygulamıştı.
Türkiye’ye yaptırım uygulanması konusunda Cumhuriyetçiler ve Demokratlar beraber çalıştılar. Türkiye satın aldığı S-400 sisteminin kurulumunu yapmasaydı, bir kesime göre yaptırımların uygulanmasının önüne geçebilecekti; ancak Ekim 2020’de sistemi test etmesi ile birlikte süreci kaçınılmaz şekilde başlattığı düşünülüyor.
Yaptırım kararını veren kimi yetkililer, S-400 alımının Türkiye-Amerika ilişkilerini zedeleyeceği konusunda çok defa Türkiye'ye uyarılarda bulunulduğunu; bugün gelinen durumun üzücü olduğunu söylüyorlar. S-400 Rus Hava Savunma Sisteminin NATO ve F-35'ler için riskli olacağı belirtiliyor.
Birkaç hafta içinde görevi devralacak olan seçilmiş ABD başkanı Joe Biden, yeni yaptırım kararları alabileceği gibi, halihazırda alınmış olan yaptırım kararları üzerinden müzakereler yürütebilir.